Onderzoeksopzet

Het EVENING onderzoek is in april 2019 gestart. De laatste gegevens zijn in 2024 verzameld. EVENING is een uniek project waarin de ontwikkeling van de hele keten van voorschoolse educatie over een langere periode in beeld is gebracht: het gemeentelijk beleid, kindcentra en daarbinnen  de groepen, en gezinnen en kinderen die deelnemen aan voorschoolse educatie. 

Door middel van documentanalyses, interviews en vragenlijsten voor gemeentelijke beleidsmedewerkers is het gemeentelijk beleid over onder andere de doelgroepdefinitie, de startleeftijd van voorschoolse educatie, het urenaanbod, de invoering van 960 uur voorschoolse educatie en de inzet van pedagogisch beleidsmedewerkers in gemeenten in beeld gebracht. In kindcentra zijn observaties op de groepen uitgevoerd; de observaties met het Classroom Assessment System (CLASS, peuterversie) geven een beeld van de emotionele en educatieve proceskwaliteit en de veranderingen daarin in de loop van de jaren. Met vragenlijsten voor leidinggevenden en pedagogisch medewerkers werden onder andere het activiteitenaanbod en de frequentie en groeperingsvormen van specifieke VVE-activiteiten vastgesteld. Ten slotte werd door middel van persoonlijke interviews met ouders het gebruik (beginleeftijd, uren, verandering in uren, cumulatieve aantal uren) van voorschoolse opvang en educatie in kaart gebracht, naast structurele en pedagogische gezinskenmerken.

Tijdens de huisbezoeken werden ook de vaardigheden van de kinderen bepaald met een psychometrisch gevalideerde testbatterij voor (Nederlandse) fonologische kennis, woordenschat, selectieve aandacht, verbaal en ruimtelijk geheugen, en zelfcontrole (uitstel van beloning). De sociaalemotionele ontwikkeling werd gemeten aan de hand van gedragsbeoordelingen door pedagogisch medewerkers en ouders met verkorte versies van instrumenten als de Strengths and Difficulties Questionnaire (externaliserend, ‘druk’ gedrag en internaliserend, ‘teruggetrokken’ gedrag). In voorscholen is in totaal, over alle meetmomenten, in 231 unieke groepen geobserveerd, waarbij 429 (herhaalde) observaties werden verricht gedurende het onderzoek. 

EVENING is daarmee het meest grootschalige Nederlandse onderzoek naar de kwaliteit van voorschoolse educatie. Daarnaast werden voor 264 groepen vragenlijstdata verkregen van 176 leidinggevenden en 413 pedagogisch medewerkers (deels herhaald). De kindcentra waren gevestigd in 30 gemeenten, zowel grote, middelgrote als kleine gemeenten verspreid over het land.