ľ¹Ï¸£ÀûÓ°ÊÓ

• ‘Volgens het onderzoek is de dagelijkse calorie-inname voor een volwassene 2500 kcal.’ Deze voorbeeldzin gaat uit van de man, zonder dat te benoemen. Hierdoor is onduidelijk dat voor vrouwen een andere aanbeveling geldt. Alternatief: ‘Volgens het onderzoek is de dagelijkse calorie-inname voor een volwassen man 2500 kcal, voor vrouwen is dat 2000 kcal.’
• ‘Zij is gewoon hetero.’ Door het woord ‘gewoon’ lijkt het alsof heteroseksualiteit de norm is, hiermee sluit je verschillende seksuele oriëntaties uit. Alternatief: ‘Zij is hetero’.
• ‘Het team zoekt niet-witte collega’s.’ Beschrijf mensen niet op basis van wat ze niet zijn. Alternatief: ‘Het team zoekt collega’s van verschillende culturele en/of etnische achtergronden, om zo de diverse samenleving te weerspiegelen en onze perspectieven te verbreden.’

• ‘Wij verwelkomen vluchtelingenstudenten en reguliere studenten.’ In deze voorbeeldzin ontstaat een hiërarchie door het onderscheid tussen verschillende soorten studenten. Alternatief: ‘Wij verwelkomen studenten met verschillende soorten achtergronden.’

Zorg ervoor dat beide groepen op een gelijkwaardige manier worden gepresenteerd.

• ‘Er is veel ongelijkheid tussen blanke en zwarte mensen.’ ‘Blank’ verwijst oorspronkelijk naar iemand die rein en puur is. ‘Wit’ is in dit geval een neutraler alternatief: ‘Er is veel ongelijkheid tussen witte en zwarte mensen.

• 'We willen de kloof tussen hoogopgeleiden en laagopgeleiden verkleinen.’ Hoog en laag suggereren een rangorde: hoog is ‘beter’, laag is ‘minder’. Het legt nadruk op waarde of status, niet op het soort opleiding. Een alternatief: ‘We willen de kloof tussen theoretisch en praktisch opgeleide mensen verkleinen.’

• ‘De opkomst van terrorisme: moslimjongeren aan het woord.’ De link tussen terrorisme en moslims versterkt schadelijke stereotypen. Alternatief: ‘De opkomst van terrorisme: jongeren aan het woord.’

• ‘Ik pak dit even op mijn autistische manier aan’ of ‘Dit moet wel even volgens mijn autistische brein’ In deze voorbeeldzinnen doet iemand (negatieve) aannames over autisme Zeg wat je bedoelt, zonder autisme te benoemen. . Alternatief: ‘Dit pak ik graag op een gestructureerde manier aan’.

• ‘Welke idioot heeft dit besluit genomen?’ hier wordt als krachtterm een ouderwetse term gebruikt om mensen met een verstandelijke beperking mee aan te duiden. Dat is validistisch en onnodig. Alternatief: ‘Wie heeft dit slechte besluit genomen?’ of ‘Wat waren de overwegingen achter dit besluit?’.

• Van welke norm ga ik uit? Op welke manier kan ik dat uitleggen of tegengaan?  
• Doe ik aannames die ongelijkheid versterken of in stand houden?
• Maak ik (impliciet) onderscheid tussen mensen en hun waarde (bijvoorbeeld sterker, zwakker, slimmer of competenter)?

• Wij gebruiken daarom beroepsnamen die voor elke genderidentiteit passend zijn: hoogleraar, student, professor en niet directrice of lerares. Let op: we kiezen hierbij dus voor de mannelijke vorm als de ‘neutrale vorm’; dat kan ook nadelen hebben.
• Vervang woorden als ‘mankracht’ met ‘menskracht’, en ‘brandweerman’ met ‘brandweerkracht/-medewerker’

• Je schrijft een historisch artikel. De vrouw die je interviewt geeft zelf de voorkeur aan ‘historica’ in plaats van ‘historicus’.

• Je schrijft een tekst over vrouwen in de schilderkunst. De positie van vrouwen is kenmerkend voor je artikel, daarom kies je op verzoek van de geïnterviewde voor verschillende termen zoals ‘vrouwelijke kunstenaar’ en ‘kunstenares’ in plaats van alleen ‘kunstenaar’.

• ‘De student kan zich hier inschrijven’ in plaats van ‘Hij kan zich hier inschrijven’

• 'De studenten kunnen zich hier inschrijven’ in plaats van ‘Hij kan zich hier inschrijven’

• ‘Vrouwen en mannen’ in plaats van ‘mannen en vrouwen’

• ‘Wij zoeken een directeur (x/v/m)’ in plaats van ‘wij zoeken een directeur (m/v/x)’. Hierbij verwijst de X naar non-binaire personen, de V naar vrouwen en de M naar mannen.

• ‘De hoogleraar aan het woord, Marian van Hout (zij/haar) vertelt.’

• ‘Beste mensen/collega’s’ in plaats van ‘beste dames en heren’. Zo spreek je ook mensen die bijvoorbeeld non-binair zijn aan.

• ‘Ouders/verzorgers’ in plaats van ‘vaders en moeders’. Zo spreek je ook mensen aan die bijvoorbeeld pleegouder zijn of zich niet herkennen in de term vader of moeder.

Meer hierover vind je op

• ‘Je bent resultaatgericht’ is beschreven als een competentie. Deze competentie wordt vaak geassocieerd met mannen, waardoor je minder vrouwen aanspreekt. Alternatief: ‘Je werkt graag met doelen’.

• Gebruik ik termen die slechts één genderidentiteit aanspreken/benoemen?
• Wat kan ik in mijn tekst aanpassen om gendergelijkheid te bevorderen?
• Weet ik welke voornaamwoorden deze persoon gebruikt, of doe ik een aanname?

‘De Syrische onderzoeker’ of ‘de homoseksuele student’. Is het voor de context relevant dat de onderzoeker Syrisch is of dat de student homoseksueel is? Zo niet, dan volstaat ‘de onderzoeker’ en ‘de student’.

• ‘mensen in armoede’ in plaats van ‘arme mensen’

• ‘mensen op de vlucht’ in plaats van ‘vluchtelingen’

• ‘mensen met dementie’ in plaats van ‘dementen’

• ‘mensen met diabetes’ in plaats van ‘diabetici’

• ‘mensen met een transitieverleden’ in plaats van ‘transgenders’ of ‘lhbtiq+ studenten/personen’ in plaats van ‘lhbtiq+’ers’

• ‘mensen met ADHD’ in plaats van ‘ADHD’ers’

• Identity-first taal benadrukt dat een eigenschap, zoals autisme of biseksualiteit, een essentieel onderdeel is van iemands identiteit. Bijvoorbeeld, ‘autistisch’ of ‘biseksueel.’ Dit staat in contrast met person-first taal, waarbij de eigenschap wordt losgekoppeld van de persoon. Hierbij wordt de eigenschap vaak gezien los van de identiteit van de persoon. Voorbeelden hiervan zijn ‘persoon met autisme’ of ‘vrouw die biseksueel is.’
• Bij neurodivergentie of psychische kwetsbaarheid geven veel mensen de voorkeur aan identity-first taal in plaats van person-first taal, zoals ‘autistisch’ in plaats van ‘persoon met autisme’ of ‘autist’.
• Het kiezen tussen person-first taal en identity-first taal hangt af van de voorkeuren van de individuen of gemeenschappen waarnaar je verwijst. Respecteer ieders voorkeur en vraag deze na als het niet duidelijk is.

• Zou ik dit kenmerk ook gebruiken bij andere personen?
• Gebruik ik geen negatieve zelfstandige naamwoorden om de persoon of groep te beschrijven?

‘In deze tekst gebruikt de onderzoeker de term (…). Hiermee bedoelen we (…).’