Hoogleraar sportontwikkeling Van Bottenburg over hardlopen
Maarten van Bottenburg, hoogleraar sportontwikkeling aan de Universiteit Utrecht vertelt over de trends in de hardloopwereld. Van Bottenburg is trekker van het focusgebied Sport & Society.
“Een grappig gender gerelateerd voorbeeld in de ontwikkeling van de loopsport is dat zo'n vijftig jaar geleden - in 1969 - de eerste vrouw de Boston marathon liep. Het was destijds niet de bedoeling dat vrouwen hieraan meededen en de organisatie wilde haar dan ook uit de wedstrijd halen. Tegenwoordig word je er als vrouw eerder op aangekeken als je niet hardloopt dan wanneer je het wel doet. Dit was de eerste loopgolf. Eind jaren zestig zag je dat het in de Verenigde Staten normaal werd om op straat tussen het winkelend publiek te gaan hardlopen. Dit waren vooral dertigers en ex-atleten.”
Wanneer was de tweede loopgolf?
“In de tweede helft van de jaren negentig. Die werd door andere groepen gedragen. Toen is de loopsport pas echt geëxplodeerd. Ook veertigers, vijftigers en zestigers gingen hardlopen en de commercie sprong hierop in. Mensen organiseerden zich in loopgroepjes . Dit gaf ze de vrijheid het lopen in te passen in hun drukke leven. Evenementenorganisaties speelden in op deze trend door specifieke hardloopevenementen te organiseren."
U deed onderzoek in opdracht van de Atletiekunie?
“Dat klopt. In 2005 worstelde de Atletiekunie met de vraag wat zij als organisatie met de ontwikkelingen in de loopsport moesten doen. Ik ben toen aangehaakt bij een groot bevolkingsonderzoek en heb de markt voor hen in kaart gebracht. De Atletiekunie had destijds 120.000 leden, maar er waren zo’n drie miljoenhardlopers. Dan rijst de vraag: hoe kun je daarop inspelen? “
Running alone together?
“Waarom gaan mensen massaal samen lopen, terwijl één van de grote voordelen van hardlopen juist is dat je het individueel kunt doen? Blijkbaar hebben we toch behoefte aan iets gemeenschappelijks. Om die vraag te beantwoorden, heb ik een groot aantal diepte-interviews gedaan naar de vorm van binding die er tussen mensen ontstaat binnen het nieuwe hardlopen. Om mij heen zie ik mensen zowel samen als in groepjes lopen. Ze zoeken allemaal naar een vorm waarin ze dat meer fluïde kunnen doen. Een hardloopevenement helpt enorm bij teambuilding. In de hele voorbereiding ontstaat al een soort samenhang die je zonder zo’n evenement niet had gehad.”
Prestatiegericht of gezondheid en ontspanning?
“Mensen gebruiken deelname aan een loopevenement als een stok achter de deur. Zo werken ze ergens naartoe of ze leggen zichzelf een zekere discipline op . Het gaat mensen minder om de prestatie. Jouw tijd zegt namelijk alleen iets over je leeftijd, je leefsituatie, je werk en je voorbereidingstijd. De ranglijst staat daarmee - de top die aan zo’n evenement meedoet daargelaten - helemaal op zich. Topsport en breedtesport worden zo heel mooi verbonden.”
Metafoor met wetenschap?
“Sport kan naar mijn idee benut worden om een gemeenschap te vormen en te laten zien dat je met elkaar ergens voor staat. Ook de wetenschap is competitief, maar dat moet je – net als in de sport - zien te realiseren door het leuk, interessant en uitdagend te houden. Op die manier creëer je een gevoel van trots en een onderlinge band. Ik zou het fantastisch vinden als de aan dat hogere doel bijdraagt.”