Open leermaterialen: visie en voordelen
Open leermaterialen bieden docenten en onderwijsondersteuners verschillende mogelijkheden, zoals profilering als onderwijsexpert en een kwaliteitsverbetering van de leermaterialen.
Visie en ontwikkelingen
De Universiteit Utrecht heeft als doelstelling in haar Strategisch Plan 2025 om herbruikbare digitale leermaterialen te ontwikkelen, op te slaan en beschikbaar te stellen voor anderen. Ook in het Plan van Aanpak van het Open Science-programma en het beleidsplan van de Universiteitsbibliotheek zijn open leermaterialen als doelstelling opgenomen.
Daarnaast heeft de Universiteiten van Nederland (UNL) in 2022 de ondertekend, waarmee wordt afgesproken gezamenlijk te werken aan het maken, hergebruiken en delen van (open) leermaterialen. In 2023 is gestart: een programma ter bevordering van de digitalisering in het onderwijs waar alle publieke mbo-, hbo- en wo-instellingen aan meedoen. Eén van de kernthema's hierbinnen is het ondersteunen van docenten bij het ontwikkelen, delen en gebruiken van open leermaterialen.
Binnen Nederlandse context, kunnen open leermaterialen gedeeld en gevonden worden via bijvoorbeeld , een platform van SURF, dat zich vooral op leermaterialen voor het HBO- en WO-onderwijs. Het platform is voornamelijk gericht op middelbaar en MBO-onderwijs. Er bestaan ook internationale platformen zoals , , en waarop open leermaterialen gevonden en gedeeld kunnen worden.
Voordelen
Het ontwikkelen en gebruiken van open leermaterialen heeft verschillende voordelen:
- Verbetering van kwaliteit, doordat docenten leren van en geïnspireerd raken door elkaars werk en daarop verder kunnen bouwen.
- Waardering van, en profilering als onderwijsexpert: docenten en ondersteuners kunnen hun onderwijsexpertise zichtbaar maken door middel van hun open leermaterialen.
- Besparing van tijd: bestaande leermaterialen kunnen eenvoudig worden ingezet in het eigen onderwijs en verlagen daarmee de werkdruk van docenten.
- Besparing van kosten: hergebruik van open leermaterialen is gratis en biedt daarmee een alternatief voor betaald leermateriaal.
- Studenten – of andere geïnteresseerden – kunnen zelfstandig onderwijsmateriaal raadplegen om zichzelf verder te ontwikkelen.
Voorbeelden van open leermaterialen
COSiE – Community for Open Science in Education
Universiteit Utrecht ontwikkelt onderwijs vanuit de principes van Open Science. Docenten van alle UU-faculteiten ontwerpen samen lesmateriaal om een Open Science mindset en – vaardigheden aan te leren. Dat doen ze binnen de . COSiE-leermateriaal is geschikt voor (her)gebruik in verschillende disciplines en op verschillende academische niveaus. Docenten vinden de collectie open leermaterialen op De community is onderdeel van het project .
Veterinary Online Collection
De bestaat uit semi-open (voor wie toegang vraagt) leermaterialen, te vinden via edusources. De collectie leermaterialen bestaat uit video’s, opdrachten, afbeeldingen en modules. De collectie samengesteld door een vak-community, bestaande uit docenten en onderwijsondersteuners van de faculteit Diergeneeskunde, de Universiteit van Kopenhagen en de Universiteit van Helsinki.
Infovaders
De Universiteitsbibliotheek biedt enkele van haar onderwijsmaterialen open aan: zo ook het informatievaardighedenspel Infovaders, waar studenten via dilemma’s een eigen informatielandschap inrichten. De spelmaterialen zijn beschikbaar gesteld onder een open licentie. Dit betekent dat ieder een eigen versie van het spel kan maken met eigen dilemma’s. .
ShareStats
uit eerdere tentamens en opdrachten. Er is een versie voor docenten om oefeningen en toetsen op te stellen, en een voor studenten om verder te oefenen. Deze databank is ontstaan uit een samenwerking tussen UU-docenten en -onderwijsondersteuners van de faculteit Sociale Wetenschappen en de Universiteit van Amsterdam, de Vrije Universiteit Amsterdam, de Erasmus Universiteit Rotterdam en SURF.