"Kunst kan meer indruk maken dan een artikel in Nature"
Henk Kummeling is sinds 1 juni 2018 rector van de Universiteit Utrecht. Nu hij zich voorbereidt op zijn afscheid als rector tijdens de Dies van 2025, maken we van de gelegenheid gebruik om hem te vragen op zijn nalatenschap op het gebied van public engagement te reflecteren.
Terugkijkend op je tijd als rector, wat inspireerde je om je in te zetten voor public engagement, en welke impact heeft dat gehad?
“Ik heb de academische wereld altijd gezien als een contactsport, omdat je de maatschappij niet kunt dienen zonder er nauw mee verbonden te blijven. Deze mentaliteit onderdeel maken van de universitaire cultuur gebeurt niet van de ene op de andere dag. Lange tijd waren publicaties de basis van wetenschappelijke carrières. Daarom hebben we de afgelopen twintig jaar geïnvesteerd in onderzoeks- en onderwijsprogramma’s die zich richten op het betrekken van de samenleving bij het oplossen van problemen. We hebben multidisciplinaire gemeenschappen opgebouwd en mensen de vaardigheden en hulpmiddelen gegeven om effectief samen te werken. Een prachtig resultaat is dat public engagement en open wetenschap nu deel uitmaken van ons DNA – iets waar de medewerkers van de Universiteit Utrecht erg trots op zijn.”
“We moeten beter ons best doen om onze inzichten over te brengen”
Kun je een voorbeeld geven dat indruk op je heeft gemaakt?
“Ik herinner me dat ik Hoog Catharijne uitliep op weg naar de conferentie ‘Pathways to Sustainability’ toen ik een jong stel met twee kleine kinderen zag staan voor de reusachtige plastic walvis, een kunstinstallatie die de plasticvervuiling van de oceaan onder de aandacht brengt. Gretig legde een van de jongens aan me uit waar de walvis voor stond en ik dacht: ‘Dit is het!’ Kunst kan meer indruk maken dan een artikel in Nature. Sindsdien ben ik meer gaan nadenken over hoe we kunst kunnen gebruiken als middel voor publieke betrokkenheid.”
Heb je nog een laatste advies voor de toekomst van publieke betrokkenheid?
“Als we kijken naar de golf van klimaatsceptici of de voorgestelde bezuinigingen, moeten we beter ons best doen om de inzichten van ons onderzoek en de waarde van ons onderwijs over te brengen – vooral aan beleidsmakers. Natuurlijk kunnen we niet iedereen overtuigen van het belang van wetenschap om ons te helpen de feiten en de waarheid vast te stellen, of het nu gaat om klimaatverandering of sociale ongelijkheid. Maar niet proberen is geen optie. Publieke betrokkenheid staat centraal op universiteiten en we moeten diegenen die op dit gebied durven te innoveren steunen, inclusief de carrièrepaden die het belang ervan erkennen.”
Prof. dr. Henk Kummeling is hoogleraar Vergelijkend staatsrecht en was van 2018 tot 2025 rector magnificus van de Universiteit Utrecht.
Tekst: Marta Jimenez
Beeld: Thijs Rooimans