ľ�ϸ���Ӱ��

Waarom radicaliseren sommigen zodanig dat ze tot de meest extreme daden overgaan? In zijn boek  ontrafelt Kees van den Bos, hoogleraar Sociale Psychologie aan de Universiteit Utrecht, het radicaliseringsproces. “Er lijkt misschien een groot verschil te zijn tussen rechts-extremisten, links-extremisten en moslimfundamentalisten. Toch is er een grote gemene deler: ze ervaren onrechtvaardigheid. Die ervaren onrechtvaardigheid serieus nemen, kan een hoop ellende voorkomen.” Waarom mensen radicaliseren verschijnt 26 maart bij uitgeverij Prometheus.

In zijn op voorhand geprezen boek ( spreekt van een mustread voor iedereen die op enigerlei wijze gewelddadig extremisme onderzoekt of wil begrijpen) verklaart Van den Bos hoe radicalisering verloopt. Ervaren onrechtvaardigheid staat centraal. Van den Bos: “Mensen kunnen onrechtvaardigheid ervaren als zij denken dat de meerderheid of de regering van een land hun symbolen, hun gebruiken of belangen respectloos behandelen. Dat alles leidt tot emotionele reacties bij deze mensen, waarna ze zich rigide opstellen tegenover andersdenkenden.” Deze rigide opstelling werkt het gevoel in de hand dat hun standpunten moreel superieur zijn aan standpunten van anderen, wat een minachting voor de democratie tot gevolg heeft. “En dan is geweld enkel nog een middel om hun doel te bereiken: de maatschappij hun, in eigen ogen superieure, waarden opleggen.”

Radicalisering stoppen

Het radicaliseringsproces is volgens Van den Bos dus te ontregelen door de ervaren onrechtvaardigheid van mogelijk radicaliserende mensen serieus te nemen. “Daarmee groeit veelal ook de eigenwaarde van de persoon in kwestie”, legt de Utrechtse hoogleraar uit. Van den Bos wijst erop dat er wel wat tegenover moet staan. “In mijn boek noem ik het de nieuwe Gouden Regel. Naast aandacht voor de ervaren onrechtvaardigheid moeten we benadrukken dat iedereen plichten en verantwoordelijkheden heeft. Radicaliserende personen moeten ervan doordrongen raken dat ook zij serieuze verantwoordelijkheden hebben binnen de rechtsstaat. Alleen zo kan een democratische rechtsstaat naar behoren functioneren.”

Het betoog van Van den Bos, verpakt in een elegante stijl, is overtuigend.

Waardering

Beatrice de Graaf, hoogleraar Internationale en Politieke Geschiedenis aan de Universiteit Utrecht, heeft van het boek genoten. Zij beschrijft het boek van Van den Bos als een belangrijke bijdrage aan het debat over radicalisering, deradicalisering en terrorisme. “Van den Bos heeft aangetoond hoe belangrijk het is om te begrijpen hoe ervaren onrechtvaardigheid werkt. Zijn betoog, verpakt in een elegante stijl, is overtuigend. Het overzicht en de concrete handvatten zijn echt heel erg verrijkend.”

De Engelstalige versie van het boek, , van Kees van den Bos verscheen in het najaar van 2018.