ľ�ϸ���Ӱ��

Chimpansees en bonobo’s geven hun sociale relaties op een vergelijkbare manier vorm als mensen. Dat blijkt uit een nieuwe internationale studie, en uitgevoerd door onderzoekers van de Universiteit Utrecht en de Universidad Carlos III de Madrid. Het team analyseerde het vlooigedrag van de dieren en concludeerde dat beide apensoorten mensachtige sociale kringen hebben. De onderzoekers zagen ook verschillen tussen de twee soorten mensapen: chimpansees zijn selectiever in de keuze van hun vlooipartners, en worden dat steeds meer naarmate ze ouder worden, terwijl bonobo’s hun tijd meer evenredig verdelen.

Mensen verdelen hun tijd en energie over verschillende “vriendenkringen”. Meestal hebben mensen een binnenste kring die bestaat uit hechte vrienden en familie, gevolgd door steeds grotere en minder hechte cirkels van vrienden, verre vrienden, kennissen en relatieve vreemden. Het is lang onduidelijk geweest of dit patroon uniek is voor de mens, of ook voorkomt bij andere primaten.

Vlooigedrag

Eerste auteur Edwin van Leeuwen en zijn collega’s analyseerden het vlooigedrag, een van de belangrijkste vormen van sociale interactie bij mensapen, in 24 groepen chimpansees en bonobo’s. Vervolgens gebruikten de onderzoekers een wiskundig model om te analyseren hoe apen hun tijd en energie verdelen over hun groepsgenoten.

De resultaten laten zien dat de meeste apen vooral veel vlooiden met een klein aantal groepsgenoten, terwijl ze een minder intensieve band hadden met grotere aantallen andere groepsgenoten. Dit patroon lijkt op hoe mensen hun tijd over vriendschappen verdelen. En net als bij menselijke sociale netwerken, werd de selectiviteit richting groepsgenoten groter in grotere groepen. Bonobo’s bleken de meer egalitaire soort: zij verdeelden hun vlooitijd relatief gelijk over groepsgenoten. Chimpansees daarentegen besteedden meer tijd aan een kleiner groepje vlooipartners.

Begrip over deze patronen kan inzichten leveren die cruciaal zijn voor het onderzoek naar samenwerking, sociaal leren, en welzijn bij zowel mensen als bij andere dieren.

Hoe ouder, hoe kieskeuriger

Wanneer mensen ouder worden, wordt hun binnenste vriendenkring meestal kleiner, omdat ze intensiever omgaan met een kleiner aantal mensen. De nieuwe resultaten laten zien dat ook chimpansees selectiever worden naarmate ze ouder worden. Maar bonobo’s bleken niet kieskeuriger te worden met de tijd. “Mogelijk komt dat door hun meer gelijkwaardige sociale samenlevingen,” aldus Van Leeuwen. “Bonobo’s lijken in meer fluïde verbanden samen te leven, met ook groeps-overschrijdende sociale banden, iets wat we bij chimpansees niet of nauwelijks zien.”

Evolutionaire strategieën

“Onze resultaten suggereren dat de fundamentele regels die sociale relaties vormgeven soort-overschrijdend zijn,” zegt Van Leeuwen. “Dat laat een diepgewortelde evolutionaire continuïteit zien in de manier waarop complexe samenlevingen zijn georganiseerd.”

Tegelijkertijd laten de verschillen tussen chimpansees en bonobo’s zien dat er meerdere evolutionaire strategieën bestaan om sociale relaties vorm te geven. Van Leeuwen: “Begrip over deze patronen kan inzichten leveren die cruciaal zijn voor het onderzoek naar samenwerking, sociaal leren, en welzijn bij zowel mensen als bij andere dieren.”