ľ¹Ï¸£ÀûÓ°ÊÓ

LET OP: Als een kandidaat een lekenpraatje houdt, start de livestream een kwartier eerder.

De opwarming van de aarde verhoogt niet alleen de temperatuur, maar brengt ook delen van het klimaatsysteem in de buurt van kritieke drempels, zogenoemde kantelpunten. Voorbij deze punten kunnen kleine veranderingen leiden tot grote, zichzelf versterkende en mogelijk onomkeerbare verschuivingen. De systemen die hiervoor kwetsbaar zijn, worden kantel­elementen genoemd. Voorbeelden zijn de Groenlandse en West-Antarctische ijskappen en de Atlantische Meridionale Overturning Circulation (AMOC), een belangrijke zeestroom die het warmtetransport tussen de hemisferen regelt. Omdat deze systemen met elkaar verbonden zijn, kan het kantelen van één ervan een domino-effect veroorzaken.

Dit proefschrift combineert wiskundige analyse, vereenvoudigde conceptuele modellen en een uitgebreid klimaatmodel om te onderzoeken hoe interacties tussen kantel­elementen zulke risico’s beïnvloeden. De nadruk ligt op de AMOC en de Groenlandse en West-Antarctische ijskappen. De belangrijkste bevinding is dat smeltwater van Groenland de AMOC verzwakt, terwijl smeltwater uit West-Antarctica juist een instorting kan voorkomen. Deze tot nu toe weinig onderzochte mogelijkheid komt eerst naar voren in een conceptueel model en wordt later bevestigd in een uitgebreid klimaatmodel. Verder wordt onderzocht hoe snelle veranderingen van buitenaf en klimaatvariabiliteit dit stabiliserende effect beïnvloeden, en wordt de potentiële relevantie ervan aangetoond onder hoge-emissiescenario’s.

Al met al benadrukt het onderzoek het belang van stabiliserende interacties tussen kantel­elementen, die gevaarlijke klimaatomslagen kunnen vertragen of zelfs voorkomen. Hoewel dit geen directe oplossingen voor mitigatie zijn, is het erkennen van zulke dynamieken essentieel om projecties te verbeteren, klimaatbeleid beter te onderbouwen en adaptatie te sturen.