'Kippenpaspoort' in het slachthuis
Innovaties voor dierenwelzijn in de vleesindustrie
In alle levensfasen van een vleeskuiken moet er aandacht zijn voor dierenwelzijn, ook tijdens de slacht. In het slachthuis worden per seconde drie kippen geslacht. Door de grote schaal en hoge snelheid van de vleesproductie is het een uitdaging om het welzijn van de dieren goed in de gaten te houden. Kacper Libera, onderzoeker veterinaire volksgezondheid bij de Universiteit Utrecht, maakt hier werk van. Met zijn kennis van diergeneeskunde en technologie onderzoekt hij of AI dierenwelzijn nauwkeurig kan monitoren.
Kacper Libera onderzoekt of AI-modellen het welzijn van slachtkippen kunnen beoordelen. CT-scans brengen botbreuken in beeld, terwijl Libera AI-modellen traint om deze afbeeldingen in te delen als ‘gezond’ of ‘niet gezond’. Botbreuken wijzen op een verminderd dierenwelzijn in de stappen voor de slacht, vaak opgelopen tijdens het vangen van de kippen. Libera wil deze botbreuken nauwkeurig in kaart brengen om dierenwelzijn te monitoren. Hij laat trots de resultaten van de afgelopen week zien. Zijn geprogrammeerde AI-model herkent de botbreuken op de CT-afbeeldingen met een nauwkeurigheid van negentig procent. “Er is nog ruimte voor verbetering, maar ik ben blij met deze eerste resultaten”, vertelt hij. “Dit is een belangrijke stap.”
Handhaving is uitdagend
Dierenwelzijn in een slachthuis klinkt misschien tegenstrijdig, maar ook hier is toezicht op welzijn van groot belang. Beter toezicht betekent uiteindelijk een beter welzijn voor de slachtkippen. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) controleert het dierenwelzijn voor en tijdens het slachtproces. “Het is onvermijdelijk dat kippen pijn, spanning of lijden ervaren bij het slachten”, vertelt , coördinerend specialistisch inspecteur dierenwelzijn bij de NVWA. “Dierenwelzijn gaat om het beperken van vermijdbare vormen van pijn, spanning of lijden. Het slachthuis is zelf verantwoordelijk voor het dierenwelzijn en moet tijdig ingrijpen waar nodig. Doen ze dat niet of onvoldoende, dan treden wij handhavend op.”
Slimme technologieën zorgen voor een nauwkeuriger oordeel over het welzijn van dieren
Een inspecteur-dierenarts beoordeelt tijdens een steekproef de kippen op letsel, conditie en gedrag. Dat handhaven is best een uitdaging. “Het is onmogelijk voor de dierenarts om het welzijn en de behoeften van ieder individueel dier te beoordelen”, vertelt Visser. “De NVWA werkt momenteel aan het moderniseren van haar toezicht, onder meer met sensoren en AI. De inzet van slimme technologieën kan zorgen voor een hogere nauwkeurigheid. Daarvoor is het onderzoek van Libera relevant. Honderd procent nauwkeurige controles passen beter in de huidige samenleving die dierenwelzijn steeds belangrijker vindt.”
Visie op de toekomst
Libera: “Mijn ideaalbeeld voor de toekomst is dat alle karkassen in het slachthuis door een CT-scan gaan en dat onze slimme AI-modellen met deze ene meting alles nauwkeurig keuren. Zo kunnen we dierenwelzijn én voedselveiligheid combineren in één ‘kippenpaspoort’. De technologie is er al en ook fabrikanten van slachthuisapparatuur zien mogelijkheden om een CT-scan in het slachthuis te integreren.”
Kippenradioloog
In zijn carrière wil Libera de brug slaan tussen het veterinaire onderzoeksveld en technologische innovaties. Een unieke combinatie, want tijdens de studie Diergeneeskunde leer je niet coderen of programmeren. Libera noemt zichzelf gekscherend ‘kippenradioloog’, hij heeft zowel verstand van de dieren als van de techniek.
Los van onderzoek naar nauwkeuriger inspectie in slachthuizen, ziet Libera desgevraagd ook voor consumenten kans om dierenwelzijn te verbeteren. “Als we vlees als luxeproduct gaan zien en er meer voor betalen, kunnen de standaarden voor dierenwelzijn omhoog”, zegt Libera. Zelf eet hij soms vlees en hij benadrukt dat iedereen zijn eigen keuze mag maken. “Maar het zou mooi zijn als iedereen respectvol met de dieren en het vlees omgaat.”
Dit onderzoek is onderdeel van UTOPIA project: Universal Three-dimensiOnal Passport for process Individualization in Agriculture.
Dierenwelzijn van boer tot bord
Ook bij varkens is een verbeterde aanpak nodig om welzijn te monitoren, gezien de gehavende karkassen die wijzen op slechte omstandigheden. De faculteit Diergeneeskunde werkt met 24 partners aan het verbeteren van welzijn van vleeskuikens en mestvarkens in het aWISH-project (Animal Welfare Indicators at the SlaughterHouse). Dit project is gericht op dierenwelzijn in alle stappen van de vleesproductie: van boer tot bord. Geautomatiseerde monitoring van welzijn met AI-modellen vervangt de tijdrovende controles. Daarnaast biedt aWISH strategisch advies aan alle betrokkenen, van boeren en vangteams tot transporteurs en slachthuizen. De kennis en technologieën zijn ook nuttig voor andere diersoorten, zoals runderen, kalkoenen en eenden.