Wim Hoek
Aan de hand van wat stuifmeelkorrels onder de microscoop zie ik hoe een landschap eruit kan hebben gezien
Wim Hoek, geoloog en docent-onderzoeker aan de Universiteit Utrecht, bestudeert de oorzaken en effecten van plotselinge natuurlijke klimaatveranderingen. Al sinds zijn studietijd is hij in de ban van de laatste ijstijd, het Weichselien. Tegenwoordig ziet hij bijvoorbeeld aan de hand van wat stuifmeelkorrels onder de microscoop al hoe een landschap eruit kan hebben gezien.
Dramatische gevolgen voor prehistorische mens
De overgangsperiode van die laatste ijstijd naar de huidige warme tijd, het Holoceen, fascineert Wim Hoek het meest. Die overgang verliep heel snel, sneller dan de klimaatverandering van nu. En ook had de mens er, in tegenstelling tot nu, geen invloed op. In pakweg tien jaar ging de temperatuur enkele graden omhoog. De zeespiegel steeg snel omdat grote ijskappen smolten, wat de circulatie van de oceanen beïnvloedde. Het klimaat en het landschap veranderden compleet. Dat had dramatische gevolgen voor de voedselvoorziening en leefomstandigheden van de prehistorische mens.
De aarde is één groot archief
Niet alleen in aardlagen of oceeanmodder maar ook in ijs is informatie over het verleden opgeslagen. Boorkernen uit de ijskap van Groenland vertellen ons meer over die overgangsperiode van Weichselien naar Holoceen. Terugtelling van de ijslagen, die jaarlijks aangroeien, gaf de eerste grote veranderingen aan op 11.703 jaar geleden. Daarnaast bevatten archieven zoals de ijskap allerlei gassen en stoffen, waaronder ook vulkanische as. In die archieven is op deze wijze af te lezen dat er regelmatig grote hoeveelheden vulkanisch as in de atmosfeer aanwezig zijn geweest.
Het systeem aarde begrijpen
Het is fascinerend onderzoek, vaak in samenwerking met allerlei specialisten binnen Aardwetenschappen. Dat maakt het ook zo bijzonder, vindt Wim Hoek: ‘al die wetenschappers die samenwerken om het systeem aarde te begrijpen’