Kloof of kans?
We zijn inmiddels drie jaar verwijderd van de eerste corona besmettingen in Nederland. Het hoofdstuk ‘corona’ ligt voor velen van ons inmiddels alweer ergens in ons achterhoofd stof te verzamelen. Het is voor de meesten simpelweg geen hoofdzorg meer. Langzaam maar zeker gaan veel dingen weer op dezelfde wijze als voordat de pandemie onze levens verstoorden.
Maar kan dat wel zo gemakkelijk? Onze levens, en vooral onze sociale levens, stonden voor lange tijd stil. Voor een volwassene met een bestaand stabiel netwerk was het al geen pretje. Maar wat voor invloed heeft zoiets op je wanneer je in een fase van je leven zit die normaliter gekleurd wordt door een actief sociaal leven? Met jezelf ontdekken en ontplooien op professioneel én persoonlijk gebied? Een groot vraagstuk lag dan ook bij de impact op studenten. Veel activiteiten die typisch waren voor studenten, vielen weg bij een hele generatie studenten door lockdowns en de transitie naar online onderwijs.
Het resultaat? Psychologen zagen een toename aan psychische klachten onder jongvolwassenen. Ook onderzoeken tijdens de pandemie bevestigen het idee dat deze pandemie zijn weerslag had op de mentale gezondheid van studenten (Talevi et al., 2020). Recent Nederlands onderzoek, waarbij 990 technische studenten betrokken waren, geeft ons een duidelijk beeld van hoe sterk het academisch welzijn van studenten is beïnvloed door de pandemie (Aarntzen et al., 2023).. Eerstejaars studenten die voor en tijdens de pandemie startten met de opleiding werden vergeleken Wat blijkt?
Eerstejaars studenten die tijdens de pandemie begonnen met hun studie waren minder tevreden met hun studie, ervoeren minder verbondenheid met hun opleiding, en hadden minder zelfvertrouwen in hun academische vaardigheden vergeleken met eerdere pre-pandemie eerstejaars studenten. Onder de corona-starters overwogen er ook relatief meer te stoppen met hun studie. De grootste zorgen onder studenten waren het oplopen van studievertraging en verminderd studieplezier door de pandemie. Deze zorgen hadden een grotere impact op hun welzijn dan financiële stress door de pandemie of zorgen over dat de waarde van hun diploma zou afnemen (Aarntzen et al., 2023).
Niet iedereen heeft dramatische dieptes ervaren tijdens de pandemie. Wat was een van de verschillen tussen deze mensen en degenen die dat wel hebben ervaren? Vooral sociale steun, onder andere van studiegenoten, heeft studenten tijdens de coronacrisis beschermt tegen een laag academisch welbevinden (Aarntzen et al., 2023). Mensen zijn bij uitstek sociale dieren – het is dan ook niet verassend dat de pandemie het welzijn van studenten negatief beïnvloedde en zorgen omtrent een minder plezierige studie-omgeving creëerde, en dat sociale steun positieve effecten bood.
En dit lijkt een nasleep te hebben. Vlak na het opheffen van de maatregelen geven universiteiten negatief geluid. Evenementen zien een toename in het aantal ‘no-shows’. Professoren en tutoren klagen over lage opkomstcijfers in collegezalen en werkgroepen. Studenten leveren vaker opdrachten te laat in, vergeleken met voor de pandemie (Zheng & Zheng, 2022). Er wordt veel gespeculeerd over hoe dit kan. Heeft digitaal werken een extra barrière gecreëerd, omdat we onzichtbaar zijn achter ons scherm? Of zien we een verschuiving van prioriteiten? Wat kunnen we hier aan doen? Moeten we hier wat aan doen? En waarom zouden we ons hier nu nog mee bezig houden? Alles kan en mag toch weer?
Ja, maar er heeft zich een nieuw cultuur ontwikkeld waarbij mensen veelal online werken. We mogen elkaar daarbij echter niet uit het oog verliezen – studenten zijn nog steeds niet helemaal hersteld. Daarbij is het van belang de twee factoren met de meeste invloed op welzijn van studenten voor te houden: oplopen van studievertraging en verminderd studieplezier. En hoe kunnen we deze aspecten weer bevorderen? Door ons te focussen op het toewerken naar een omgeving die sociale steun tussen studiegenoten faciliteert, evenals met onderwijspersoneel. Sociaal contact zorgt ervoor dat studenten zich verbonden voelen met hun studie, zich tevreden voelen, verhoogt hun zelfvertrouwen in eigen capaciteiten en vermindert uitval (Aarntzen et al., 2023). En dat kan ook mét online werken. Want mensen zijn ook adaptief. Tijdens de pandemie ontstonden nieuwe, manieren van online communiceren en samenkomen. Ondanks de negatieve effecten, ging voor velen de kwaliteit van hun vriendschappen omhoog door de veranderde manier van met elkaar omgaan (Breaux et al., 2023). Deze feiten kunnen ons inzichten geven om het academisch leven te herinrichten.
Het is duidelijk geworden dat contact met studiegenoten (vooral face-to-face) belangrijk is voor het (academisch) welbevinden van studenten. Technologie zal onze levens steeds meer beïnvloeden. Daarbij horen nieuwe perspectieven en nieuwe manieren van werken. Hoe houden we sociale contacten scherp? Hoe kunnen we elkaar blijven ontmoeten? Hoe zorgen we ervoor dat we de ‘corona-studenten’ niet ondermijnen? We moeten niet vergeten dat deze “corona-studenten” in de tussentijd wel hun opleiding (bijna) hebben afgerond, maar wel essentiële ervaringen hebben gemist. De lange termijn effecten hiervan moeten nog duidelijk worden. In plaats van terug te willen naar 'hoe het was', moeten we dit zien als een kans om nieuwe paden te bewandelen. We moeten ons realiseren dat de oude manier van doen niet langer de enige weg is. Laten we deze unieke situatie aangrijpen om ons academisch landschap te heroverwegen en te vernieuwen, met een focus op welzijn en verbondenheid.
De auteurs
Bibliografie
Aarntzen, L., Nieuwenhuis, M., Endedijk, M. D., van Veelen, R., & Kelders, S. M. (2023). STEM Students’ Academic Well-Being at ľϸӰ before and during Later Stages of the COVID-19 Pandemic: A Cross-Sectional Cohort and Longitudinal Study. Sustainability, 15(19), Article 19. .
Breaux, R., Cash, A. R., Lewis, J., Garcia, K. M., Dvorsky, M. R., & Becker, S. P. (2023). Impacts of COVID-19 quarantine and isolation on adolescent social functioning. Current Opinion in Psychology, 52, 101613. .
Talevi, D., Socci, V., Carai, M., Carnaghi, G., Faleri, S., Trebbi, E., Bernardo, A. di, Capelli, F., & Pacitti, F. (2020). Mental health outcomes of the CoViD-19 pandemic. Rivista di Psichiatria, 55(3), 137–144.
Zheng, Y., & Zheng, S. (2022). A Comparison of Students’ Learning Behaviors and Performance Among Pre, During and Post COVID-19 Pandemic. Proceedings of the 23rd Annual Conference on Information Technology Education, 78–85. .