Rondetafels: Arbeidsparticipatie & beleid

Tafel 1: Hoe kunnen publieke organisaties vrouwen zonder werk het beste bereiken?

Gespreksleiders: Rosanna Nagtegaal en Lars Tummers (UU)

Beschrijving: 

Bij deze tafel ging het over hoe publieke organisaties, zoals RMTs, vrouwen zonder werk het beste kunnen bereiken. Hoe zorgen we ervoor dat vrouwen de diensten afnemen die hun aangeboden worden? We begonnen deze ronde tafel met een korte presentatie waarbij we administratieve last aan de deelnemers introduceren. Ook lieten we de resultaten van ons experiment met het RMT zien. Daarna werd er verder in gesprek gegaan met mensen uit de praktijk die hier daadwerkelijk iets in kunnen veranderen
 

Tafel 3: Gendersensitief beleid: ontdek hoe gendersensitief beleid en vernieuwende ideeën de weg vrijmaken voor echte verandering

Gespreksleiders: Ingrid Doorten en Franca Hehenkamp (Atria)

Beschrijving: 

Fix the system: maar hoe dan? We hebben het steeds over de gevleugelde uitspraak: Fix the system, not the women. Maar hoe gaan we dat dan doen? Aan deze ronde tafel werden de mogelijkheden verkend voor veranderingen in beleid op lokaal en nationaal niveau.  

Uit de onderzoeken die in het kader van Economische Veerkracht van Vrouwen zijn uitgevoerd blijken diverse belemmeringen vrouwen te verhinderen om te gaan werken. Nationaal zijn regels en toeslagen te complex en bestaan er stereotypen over vrouwen en moeders (willen/kunnen niet werken). Lokaal is het belangrijk dat klantmanagers voor bijvoorbeeld moeders in de bijstand meer gendersensitief te werk gaan (uitkomst uit living lab 1), dat de diversiteit van vrouwen die niet werken en geen uitkering ontvangen wordt erkend en dat er eventueel outreached (dit is naar de mensen toe gaan) wordt gewerkt (uitkomsten uit living lab 3). 

Tafel 5: Van onbetaalde taken naar betaald werk: hoe benutten we ongekend talent? 

Gespreksleiders: Aljona Wertheim (Windesheim) en Harry Webers (SER Overijssel)

Beschrijving:

Stelling: Wat moet er gebeuren om het onbenut arbeidspotentieel van vrouwen die willen werken, te helpen om (weer) aan het werk te kunnen?  

De Sociaal Economische Raad Overijssel heeft samen met andere SER’en onderzoek laten uitvoeren door de Hanzehogeschool en Hogeschool Windesheim naar het benutten van het ongekende talent als een mogelijke oplossing voor personeelstekorten in Nederland. Één van de mogelijke doelgroepen van ongekend talent zijn vrouwen die niet of in deeltijd werken. De onderzoekers van het lectoraat Sociale innovatie van de Hogeschool Windesheim hebben vrouwen geïnterviewd die gezien worden als economisch kwetsbaar. De overheid moedigt vrouwen zonder eigen inkomen (geen betaald werk en geen uitkering) aan om te gaan werken. Zij zouden de nijpende tekorten op de arbeidsmarkt kunnen helpen oplossen. Vaak willen deze vrouwen wel betaald werken, maar ontbreekt het hen aan echte mogelijkheden. 

De meeste vrouwen geven aan dat ze volop werken, ze worden alleen niet betaald. Onduidelijk is wie hun onbetaalde werk, zoals zorgtaken, het huishouden en vrijwilligerswerk, kan overnemen wanneer ze overstappen naar betaald werk, of wat de consequenties zijn als dat werk niet wordt overgenomen. Het onderzoek maakt duidelijk dat het belangrijk is dat beleidsmakers en werkgevers luisteren en meedenken over hoe de echte belemmeringen naar betaald werk weg te nemen zijn. Want onder de juiste omstandigheden en met de juiste, passende ondersteuning, kunnen meer vrouwen zich ontplooien en financieel zelfredzaam worden. Aan de motivatie van veel vrouwen ligt het niet. Laten we het systeem repareren, niet de vrouw.
 

Tafel 6: Vrouwen duurzaam aan het werk krijgen en behouden. Hoe versterken we samen de economische veerkracht van vrouwen?

Gespreksleiders: Fabian Dekker (SEOR) en Rutger Blom (UU) 

Beschrijving

Stelling: Om de economische veerkracht van vrouwen te verbeteren is een duurzame samenwerking en netwerk van organisaties en belanghebbenden noodzakelijk. Hoe kan zo’n netwerksamenwerking met relevante stakeholders in de praktijk (duurzaam) tot stand komen?

Personeelskrapte is overal voelbaar en het zet de dienstverlening en het functioneren van onze economie steeds meer onder druk. Tegelijkertijd zijn er nog altijd bijna een miljoen mensen die meer uren willen en kunnen werken, waaronder vrouwen (maar ook mannen) zonder werk of actief in een kleine deeltijdbaan. Wat zijn manieren om meer vrouwen duurzaam aan het werk te krijgen én te behouden, zonder tegelijkertijd uit het oog te verliezen dat zij vaak bovengemiddeld veel zorg verlenen binnen en buiten hun huishouden? Of moet de taakverdeling binnen huishoudens anders worden georganiseerd? Hierover werd gesproken, op zoek naar praktische en beleidsmatige oplossingen. Het uitgangspunt is dat partijen met elkaar op zoek gaan naar manieren om de maatschappelijke uitdagingen van vergrijzing, toenemende zorgbehoeften en structurele personeelskrapte het hoofd te bieden. 


Tafel 10: E-learning voor gender en cultuursensitieve kennis die gemeente professionals écht helpt om vrouwen naar werk te begeleiden

Gespreksleiders: Fatima Acharrat (Verwey Jonker Instituut | KIS) en Marian van Kleinwee (Vrouwenacademie de Mussen | Schilderswijk Moeders)

Beschrijving:

Stelling: Waar moet een e-learningtool voor gemeentelijke professionals aan voldoen om kennis over een gender- en cultuursensitieve aanpak te bevorderen en bij te dragen aan het verkleinen van de afstand van (niet-)uitkeringsgerechtigde vrouwen tot de arbeidsmarkt?

Het Verwey-Jonker Instituut evalueerde het project ‘Meer kansen voor (niet-) uitkeringsgerechtigde vrouwen’, waarin vrouwen uit de gemeente Den Haag worden toegeleid tot een opleiding en betaald werk. Onderzoekers spraken met de Vrouwenacademie, de gemeente en andere organisaties om te ontdekken wat goed werkt en waar knelpunten liggen. Tijdens de bijeenkomst vertelde Marian over de Vrouwenacademie. Belangrijke bevindingen uit het onderzoek waren:

  • Instrumenten verschillen sterk: bij mannen wordt vaker loonkostensubsidie ingezet, bij vrouwen vrijwilligerswerk.
  • Gebrek aan kinderopvang belemmert deelname aan de arbeidsmarkt en participatie.
  • Afstemming tussen gemeentelijke afdelingen kan beter.
  • Vrouwen zonder uitkering krijgen onvoldoende aandacht. Toch zijn zij gemotiveerd en kunnen ze helpen personeelstekorten op te lossen.
  • Een leerwerktraject met een voorbereidende fase werkt goed. Het verlaagt drempels en combineert een MBO-opleiding met een betaalde baan.

Op basis hiervan zijn twee handreikingen ontwikkeld om gemeentes, werkgevers en andere organisaties die vrouwen naar werk willen helpen te ondersteunen. Deze kennis zetten we graag om in een e-learning voor gemeentelijke professionals, zodat zij het toeleiden van vrouwen naar werk kunnen verbeteren. Vragen die tijdens dit gesprek werden gesteld zijn:

  • Zijn er al e-learningmodules met deze focus en wat ontbreekt daarin?
  • Wat zijn de specifieke behoeften voor de e-learning?
  • Op welke typen gemeentelijke professionals (beleid/ uitvoering/ management) moet de e-learning gericht zijn? Welke kennis en vaardigheden moeten we opnemen?
  • Hoe moet de e-learning vormgegeven worden om goed aan te sluiten? Hoe kunnen we de e-learning breed onder de aandacht brengen van gemeentelijke professionals?
     

Tafel 13: Verbeteren van de arbeidsparticipatie van kwetsbare vrouwen 

Gespreksleiders: Anna van Deth (Movisie),  Isra Lee (SingleSuperMom), Bram Hodes (SingleSuperMom)

Beschrijving

Stelling: Hoe kan de arbeidsparticipatie onder groepen vrouwen in kwetsbare situaties nog effectiever gestimuleerd worden?

In Nederland is de arbeidsparticipatie van vrouwen nog altijd een belangrijke opgave als het gaat om vrouwenemancipatie. Hierbij is één grote uitdaging dat veel vrouwen parttime werken, omdat zij nog steeds veel en relatief meer zorgtaken op zich nemen. 
Onder specifieke groepen vrouwen, vrouwen in kwetsbare situaties, is deze genderongelijke verdeling van zorg en werk nog groter, en deze vrouwen hebben dan ook nog extra aandacht en maatwerk nodig om hun situatie te veranderen, economisch zelfstandiger te worden én meer deel te kunnen nemen aan de arbeidsmarkt. Specifiek gaat dit om alleenstaande moeders, vrouwen met een niet-westerse migratieachtergrond en vrouwen met lagere opleidingsniveaus.
Single SuperMom en Movisie voeren momenteel een onderzoek uit naar de vraag hoe de ondersteuning aan deze groep nog effectiever vorm kan worden gegeven, om zo bij te dragen aan het ontstaan van alternatieve routes naar de arbeidsmarkt voor deze vrouwen. 
 

Tafel 16: Vrouwengezondheid als onderdeel van economische veerkracht 


Gespreksleiders: Caroline Vos (Gynaecoloog, Epidemioloog, Filosoof), Elisabeth-TweeSteden (Ziekenhuis & Tilburg ľ¹Ï¸£ÀûÓ°ÊÓ) en Nicole van Kesteren (Senior Scientist Gender, Work & Family  bij TNO)

Beschrijving

Stelling: Gerichte aandacht voor vrouwengezondheid is essentieel om de economische veerkracht van vrouwen structureel te verbeteren.

Hoewel vrouwen in Nederland gemiddeld langer leven dan mannen, brengen vrouwen in vergelijking met mannen een aanzienlijk groter deel van hun leven in slechte gezondheid door. Toch wordt er onvoldoende aandacht besteed aan vrouwspecifieke problemen. Zo moeten vrouwen vaak hun fysieke en mentale welbevinden negeren ten behoeve van de productiviteit en continuïteit van het bedrijf en de economie, terwijl zij op een andere manier tot een betere productiviteit kunnen komen. Denk aan menstruatie, zwangerschap, bevallen, ouderschap of menopauze en de combinatie van werk- en zorgtaken wat van grote invloed kan zijn op het welbevinden en de eigen regie van vrouwen.  

Gezondheidsproblemen beperken de arbeidsparticipatie van vrouwen, zoals bij moeders in de bijstand en vrouwen zonder werk en zonder uitkering. Door bijvoorbeeld bestaansonzekerheid en de zorg voor hun kinderen kampen zij regelmatig met fysieke en mentale gezondheidsproblemen, wat hun instroom in werk belemmert. Onderzoek toont aan dat hun stem onvoldoende wordt gehoord over deze specifieke uitdagingen. Dit onderstreept het belang van een integrale benadering van vrouwengezondheid, waarbij niet alleen de aandacht uitgaat naar passende zorg, maar waarin ook economische en maatschappelijke factoren worden meegenomen. Tijdens deze bijeenkomst bespraken we welke gezamenlijke inspanningen nodig zijn van belangengroepen, wetenschappers, werkgevers, zorgprofessionals en beleidsmakers om deze benadering te realiseren. Wat betekent dit voor beleid, praktijk en onderzoek? Het doel is om concrete stappen te formuleren die bijdragen aan een betere gezondheid en economische veerkracht van vrouwen.