Afrikaanse savannes beïnvloed door hoe vaak en hoe hard het regent tijdens het natte seizoen
Door de klimaatverandering zal de regenval in heel Afrika naar verwachting toenemen. Maar wat voor gevolgen heeft dit voor de savannes en graslanden? In een nieuwe publicatie in (Nature Springer) is vastgesteld hoe de intensiteit en de frequentie van de regenval van invloed zijn op het evenwicht tussen bomen en grassen in savannes en graslanden. Ook wordt inzicht gegeven in hoe we dergelijke gebieden kunnen beheren in een veranderend klimaat.
Graslanden en savannes bedekken ongeveer een derde van Afrika en een vijfde van het landoppervlak in de hele wereld. Ze voorzien in het levensonderhoud van een groeiend deel van de wereldbevolking, herbergen het merendeel van de op de wereld resterende megafauna en zijn onmisbaar voor het behoud van de biodiversiteit. Ondanks het belang van savannes en graslanden is er in vergelijking met tropische wouden weinig publieke aandacht voor en worden er weinig inspanningen geleverd om ze in stand te houden.
Sleutelrol van gras in de karakterisering van savannes en graslanden
In - waaraan is bijgedragen door onderzoeker Mara Baudena van het Copernicus Instituut in samenwerking met collega’s van de Italiaanse Onderzoeksraad CNR in Turijn - is de aandacht gevestigd op de sleutelrol van gras in het karakteriseren van savannes en graslanden in Afrika ten zuiden van de Sahara (D’Onofrio et al 2018). In het algemeen blijft het echter lastig om voorspellingen te doen over de relatieve dominantie van bomen en grassen in deze biomen.
Frequentie en intensiteit van regenval beïnvloeden evenwicht tussen bomen en grassen
Op basis van analyse van satellietgegevens is in een nieuwe studie - mede geschreven door Mara Baudena en voormalig MSc-student Luke Sweeney - aangetoond dat zowel de frequentie als de intensiteit van de regenval van invloed zijn op het evenwicht tussen bomen en grassen in savannes en graslanden. In de droogste gebieden lijken grassen te profiteren van frequentere regenval. Maar nattere gebieden geven een heel ander beeld: frequentere regenval is daar juist gunstig voor bomen.
Klimaatverandering zal contrasterende effecten hebben
Verwacht wordt dat door de klimaatverandering de neerslagintensiteit in heel Afrika zal toenemen. “Uit deze resultaten valt op te maken dat deze toename in intensiteit contrasterende effecten zal hebben”, zeggen Baudena en Sweeney. In droge savannes zal de grasbedekking in voorheen open graslanden en begrazingsgebieden geleidelijk plaatsmaken voor bedekking door struiken en bomen – een fenomeen dat vandaag de dag steeds vaker wordt waargenomen. Omgekeerd kan de klimaatverandering in nattere savannes remmend werken op de groei van bomen. “Inzicht in deze effecten zal helpen bij het beheer van deze gebieden, vooral onder de toenemende druk die er als gevolg van de klimaatverandering op komt te liggen.”