ľ�ϸ���Ӱ��

Een flinke groei van het aantal offshore windparken wordt doorgaans als noodzakelijk gezien om aan klimaatdoelstellingen te voldoen. Maar deze ontwikkeling heeft ook een potentieel grote, negatieve impact op de mariene ecosystemen, die toch al zwaar onder druk staan door activiteiten als visserij, scheepvaart en olie- en gaswinning. Bestaande wetgeving is er daarom – begrijpelijk – op gericht om deze negatieve impact zoveel mogelijk te vermijden of te beperken. Maar daarbij zien wij over het hoofd dat windparken ook actief kunnen bijdragen aan ecosysteemherstel, zo schrijven onderzoekers in een artikel in Bioscience. Zij pleiten ervoor om 1 tot 5 procent van nieuwe windparkinvesteringen hiervoor te reserveren.  

De studie is uitgevoerd onder leiding van (een programma van Natuur & Milieu en Stichting De Noordzee) en het Nederlands Instituut Onderzoek Zee (NIOZ) door een internationaal team van wetenschappers. Marleen van Rijswick (hoogleraar Europees en nationaal waterrecht) en Tjeerd Bouma (hoogleraar fysische geografie) van de Universiteit Utrecht werkten eraan mee.

Investeren in biodiversiteit via vergunningen en aanbestedingen

Terwijl in de komende 35 jaar enorm veel geld zal worden geïnvesteerd in nieuwe windmolenparken op zee, blijft het sukkelen met doortastend beleid om mariene ecosystemen en biodiversiteit te herstellen, schrijven de onderzoekers. Sterker nog: het geld dat daarvoor beschikbaar is, blijft nu ver achter bij 'schadelijke' subsidies voor de visserij en olie- en gassector. Dit tekort kan volgens hen gedeeltelijk worden opgelost door grootschalig marien herstel als verplicht onderdeel op te nemen bij de aanleg van windparken op zee, bijvoorbeeld door in vergunningen en aanbestedingen op te nemen dat een vast deel van de financiering ten goede komt aan biodiversiteit.

Windmolenparken op zee bieden weliswaar het voordeel dat zij andere, potentieel meer schadelijke, activiteiten zoals scheepvaart en visserij onmogelijk kunnen maken, maar er is een toenemende trend om toch zoveel mogelijk multifunctioneel gebruik (bijvoorbeeld aquacultuur) toe te staan. Windparken zouden volgens de onderzoekers juist aangegrepen moeten worden om al het extractieve gebruik te beperken, en zouden zelfs als basis kunnen dienen voor ecosysteemherstel in het aangrenzende gebied.

Volgens de onderzoekers kunnen met slechts 1 procent van de wereldwijde investeringen in wind op zee tot 2050 miljoenen vierkante kilometers aan mariene natuur worden hersteld. Dit kan gaan om koralen, mangroven, zeegrasvelden en oesterriffen. “Wind op zee heeft de unieke kans om niet alleen bij te dragen aan de energietransitie, maar ook om als eerste offshore-industrie écht positief bij te dragen aan grootschalig natuurherstel”, zegt hoofdonderzoeker Christiaan van Sluis (De Rijke Noordzee). “Door nu slimme regels in te bouwen in windparkvergunningen en aanbestedingen, kunnen we met een fractie van de totale investeringen biodiversiteitsverlies keren.” Voor elke dollar die wordt geïnvesteerd in natuurherstel, kan 2 tot 12 dollar aan maatschappelijke baten worden terugverdiend blijkt uit de studie.

In Nederland, maar ook Denemarken en het Verenigd Koninkrijk, bestaan al aanbestedingsprocedures die zich goed lenen om daarin natuurherstel op te nemen. Op basis van enkele recente aanbestedingen voor windparken in deze landen concluderen de onderzoekers dat het haalbaar is om 1 tot 5 procent van het budget te reserveren voor ecosysteemherstel. Een internationaal georganiseerde, wettelijk verankerde aanpak zorgt voor eerlijke concurrentie en schaalvoordelen, en voorkomt dat de aanleg van nieuwe windparken naar opdrachtnemers gaat die de laagste prijs bieden zonder daarbij rekening te houden met ecosysteemherstel.  

Het artikel in Bioscience is hier te lezen: