“We moeten de coronavaccins eerlijk verdelen over de wereld”
Het onderzoek van Aukje Mantel-Teeuwisse naar de wereldwijde toegang tot geneesmiddelen is ook van toepassing op het verdelen van de coronavaccins. “We moeten solidair zijn met lage- en middeninkomenslanden.”
Kosten-batenafweging
De keuze wie op welke manier wordt behandeld, hangt mede af van de beschikbaarheid en betaalbaarheid van medicijnen en wordt deels bepaald door een kosten-batenafweging. Bij vaccins is dat niet anders. Mantel-Teeuwisse: “Een coronavaccin met een beschermingsgraad van 70% is een goed vaccin. Deze graad wordt nu gezien bij de vaccins die gemakkelijker te maken en goedkoper zijn dan vaccins met een hogere bescherming. 30% van de mensen die zo'n vaccin hebben gekregen, kan nog wel ziek worden, maar de meesten van hen zullen een stuk minder ziek worden dan zonder vaccinatie. Vanuit het oogpunt van toegankelijkheid zijn dit dus zeker interessante vaccins.”
Ook voor de politiek is dat volgens Mantel-Teeuwisse een belangrijk gegeven: “We moeten het met zijn allen behapbaar houden. Mensen moeten worden beschermd, maar dat betekent niet dat niemand ziek mag worden.”
Europa vóór Afrika?
Mantel-Teeuwisse kijkt verder naar de eerlijke verdeling van medicijnen over de wereld. Daarbij werkt ze samen met de Wereldgezondheidsorganisatie en met collega-onderzoekers in allerlei landen. “Het gaat eigenlijk over solidariteit”, vat ze haar onderzoek samen. “Hoe verdelen we de beschikbare vaccins eerlijk over alle landen? Binnen Europa gebeurt dat netjes: er is een verdeelsleutel gemaakt.
Tegelijkertijd zien we dat Europa wel Afrika achter zich laat. Mantel-Teeuwisse: “Dus dat inwoners van Afrikaanse landen óók snel gevaccineerd kunnen worden, vinden we hier dan kennelijk toch minder belangrijk. Een land als Zuid-Afrika is echt heel zwaar getroffen. Nederland moet zorgen dat we solidair zijn met lage- en middeninkomenslanden.”
Een mogelijke manier om vaccins overal ter wereld toegankelijk te maken, is het delen van patenten door de fabrikanten, maar volgens Mantel-Teeuwisse is dat geen haalbare kaart. “De WHO heeft een patent pool in het leven geroepen, maar die is nog helemaal leeg. Geen enkele fabrikant deelt patenten. Wel gaat AstraZeneca zijn middel tegen lage prijzen beschikbaar stellen en wellicht ook helpen met het opzetten van lokale productie. Maar dat is niet altijd eenvoudig, want vaak is geavanceerde apparatuur nodig.