ľ�ϸ���Ӱ��

Deltares, Universiteit Utrecht, Oxford ľ�ϸ���Ӱ��, Wageningen ľ�ϸ���Ӱ��, TU Delft, ľ�ϸ���Ӱ�� of Southampton en ľ�ϸ���Ӱ�� of East Anglia hebben samen een nieuw kader ontwikkeld dat de belangrijkste oorzaken van verandering in delta’s wereldwijd in kaart brengt. Vanuit de Universiteit Utrecht heeft dr. Gualbert Oude Essink hieraan bijgedragen. Het kader helpt om gericht en op het juiste moment actie te ondernemen, met oog voor zowel de lokale context als het bredere plaatje in tijd en ruimte. De resultaten van het onderzoek zijn vandaag verschenen in .

Diepere inzichten

Delta’s wereldwijd, zoals de Rijn-, Mekong-, Ganges-Brahmaputra-Meghna- en Nijl-delta, worden bedreigd door klimaatverandering. Ze krijgen te maken met een stijgende zeespiegel en een toenemende frequentie van extreme weersomstandigheden. Er wonen in totaal ongeveer 500 miljoen mensen in of nabij deze deltasystemen. Effectieve adaptatie in deze complexe en dynamische omgevingen vraagt om meer dan losse maatregelen, die vaak een cruciale stap overslaan: een diepgaande beoordeling van het systeem als geheel. Wat nodig is, is een dieper inzicht in de systemen die deze delta’s vormen.

Tien drijvende krachten achter veranderingen in delta’s wereldwijd

Om tot dit dieper inzicht te kunnen komen, hebben de onderzoekers een diagnostisch conceptueel kader ontwikkeld. Dit kader biedt een systeemgerichte benadering als eerste stap richting klimaatadaptatie in delta’s. De onderzoekers hebben tien drijvende krachten van verandering in delta’s wereldwijd geïdentificeerd, met hun directe en indirecte effecten op verschillende tijd- en ruimteschalen (variërend van eeuwen tot decennia). De tien krachten zijn: klimaatverandering, zeespiegelstijging, ontbossing, intensieve landbouw, verstedelijking, waterkeringen, bodemdaling, grondwateronttrekking, overstromingsbescherming en delfstoffenwinning.

Het kader is ontworpen om inzicht te geven in de onderlinge samenhang binnen het biofysische systeem, van bron tot monding, en hoe dit verweven is met lokale, regionale en grensoverschrijdende sociaaleconomische structuren. Dit kan ook bijdragen aan het faciliteren van de dialoog tussen verschillende belanghebbenden, het opbouwen van gezamenlijk begrip van het systeem en het samen ontwikkelen van oplossingen.

“Delta’s zijn de meest complexe kustsystemen ter wereld. Het herkennen van de verschillende drijvende krachten en hoe deze in elke delta werken, is essentieel om tot oplossingen te komen,” aldus coauteur Robert Nicholls (ľ�ϸ���Ӱ�� of East Anglia/ľ�ϸ���Ӱ�� of Southampton).

Menselijke oorzaken hebben directe gevolgen

Hoewel klimaatverandering een bedreiging vormt voor de delta’s wereldwijd, kunnen door de mens veroorzaakte factoren (zoals vermindering van sedimentaanvoer, winning van hulpbronnen en ingrijpende veranderingen in landgebruik) op de korte tot middellange termijn grotere effecten hebben dan klimaatverandering. Bijna alle lokale menselijke invloeden leiden binnen enkele jaren tot meetbare gevolgen. Dit benadrukt het belang van lokale en regionale factoren voor effectieve en tijdige klimaatadaptatie en beleidsontwikkeling.

“Om delta’s een reële kans op langdurige klimaatresistentie te bieden, is een collectief inzicht nodig in de menselijke impact en de fundamentele oorzaken van verandering,” zegt hoofdauteur Sepehr Eslami (Deltares)

Drie jaar aan onderzoek

Het onderzoek is geïnspireerd door het werk van het , een samenwerking tussen Deltares en de Universiteit Utrecht, waarvan prof. dr. Piet Hoekstra (Universiteit Utrecht) de projectleider was. Gedurende bijna drie jaar heeft het team decennialange kennis over kwetsbaarheden in delta’s en adaptatie-inspanningen samengebracht om een raamwerk te ontwikkelen dat helpt bij het diagnosticeren van de belangrijkste processen en interacties die een delta systeem vormgeven. Het doel: een holistische basis bieden voor het plannen van effectieve, contextspecifieke adaptatiestrategieën.

Een hulpmiddel voor beleid en uitvoering

Dit diagnostische kader is bedoeld om beleidsmakers, technocraten, ingenieurs en andere belanghebbenden te ondersteunen bij het ontwikkelen van lokaal verankerde adaptatiestrategieën die zowel realistisch als veerkrachtig zijn. Initiatieven zoals het International Panel for Deltas and Coastal Areas (IPDC), Partners voor Water en Invest International kunnen het raamwerk gebruiken als een belangrijke eerste stap om het begrip in een vroeg stadium te verbeteren en de adaptatieplanning te versterken.

“Door systematisch denken te stimuleren, moedigt dit raamwerk een kritischere en meer samenwerkingsgerichte benadering van adaptatie aan. Het helpt bij het identificeren van oplossingen met de grootste kans op succesvolle uitvoering, vooral wanneer deze zijn ingebed in een langetermijnvisie,” vertelt Eslami.

Het diagnostische kader kan ook een constructieve dialoog tussen belanghebbenden bevorderen en ervoor zorgen dat adaptatie-inspanningen in delta’s zowel wetenschappelijk onderbouwd als sociaal relevant zijn.