Vulkanisme verklaart wereldwijde extreme klimaatverandering 230 miljoen jaar geleden

Publicatie Scientific Reports

Het klimaat van 235-228 miljoen jaar geleden was warm en droog maar kende één periode van extreme regenval, met verregaande gevolgen voor het leven op aarde. Aanleiding van deze plotse klimaatverandering was een combinatie van vulkanisme en een uitstoot van methaan, concluderen aardwetenschappers van onder andere de Universiteit Utrecht, Universitetet i Oslo en het NIOZ. Ze publiceerden hun resultaten in het toonaangevende Scientific Reports.

Het klimaat tijdens het Carnien, de geologische periode van zo’n 235-228 miljoen jaar geleden, was droog maar heel stabiel. Behalve één periode met een natter klimaat, het zogenaamde Carnian Pluvial Event (CPE), dat werd gevolgd door het uitsterven van veel leven, en het vervolgens ontstaan van nieuwe soorten.

Carnian Pluvial Event

Aardwetenschappers van de Universiteit Utrecht, Universitetet i Oslo, Université de Liège en het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek aan de Zee (NIOZ) zijn de eersten die overblijfselen van het CPE op het land hebben gevonden. Door het bestuderen van fossiele pollen en plantwassen in aardlagen in Devon (zuidwest Engeland) tonen ze aan dat het CPE niet uit één, maar eigenlijk uit vijf losse episodes bestaat, en stellen ze vast dat die samen ruim 1 miljoen jaar duurden.

Sterke gelijkenissen

Veranderingen in de koolstofsamenstelling van de plantwassen vormen het bewijs dat de natte periode is begonnen na grootschalig vulkanisme. Verschillende wisselwerkingen zorgden er daarna voor dat er grote hoeveelheden methaan vrij kwam van de zeebodem, wat de klimaatverandering verder versterkte. Dit mechanisme is vergelijkbaar met andere, beter bestudeerde periodes in het geologische verleden, zoals het Paleoceen-Eoceen Thermisch Maximum, zo’n 55 miljoen jaar geleden. Ook toen zorgde de combinatie van vulkanisme en methaan ervoor dat de aarde snel opwarmde.

Publicatie

., Peterse, F., Silva, A. D., Baranyi, V., Reichart, G. J., & Kürschner, W. M. (2017). . Scientific Reports, 7(1). doi:10.1038/s41598-017-02817-7