ľ�ϸ���Ӱ��

Onethisch gedrag van handelaren bij banken kan een blijvend probleem zijn als fraudezaken worden behandeld als gedrag van een enkele rotte appel. Juist het verbeteren van het teamklimaat verkleint de kans op slecht gedrag. Dat stellen psychologen Wieke Scholten (tot voor kort toezichthouder gedrag & cultuur bij De Nederlandsche Bank) en Naomi Ellemers (Universiteitshoogleraar Universiteit Utrecht) in een wetenschappelijk artikel in het tijdschrift Journal of Financial Regulation and Compliance.

Het artikel van Scholten, die vanaf november Head of Audit-for-culture is bij RBS in Londen, en Ellemers is getiteld . De onderzoekers baseren hun bevindingen op gesprekken en observaties in het kader van toezicht bij verschillende Nederlandse en Europese banken.

Rotte appel

Bij fraudezaken wordt de fraudeur door de bank vaak afgeschilderd als een rotte appel. Deze verwijderen lost volgens de meeste banken het probleem op. Scholten: “Zo wordt er niet verder gekeken naar omstandigheden die dit gedrag in de hand hebben gewerkt. En waarom dit soort frauduleuze praktijken blijven plaatsvinden bij banken. Zolang banken de ‘rotte appel theorie’ aan blijven hangen en daarnaar handelen, zal onethisch gedrag van handelaren een blijvend probleem blijken. Het verwijderen van die ene fraudeur lost het probleem dus niet op. De teamcultuur speelt een grote rol bij wangedrag van een handelaar.”

Onethisch handelen tegengaan

Naast een sociaal psychologisch model, ‘Corrupting Barrels Model’ gedoopt, dat uiteenzet hoe wangedrag binnen een team ontstaat en in stand gehouden wordt, presenteren de psychologen in hun artikel handvatten om wangedrag tegen te gaan. Volgens Scholten verkleint het verbeteren van het teamklimaat de kans op onethisch handelen. “Kijk binnen het team hoe handelaren en leidinggevenden bijvoorbeeld omgaan met gemaakte fouten, of er afgunst heerst om ongelijkheid in beloning en waardering, en of het team zich bewust is van de morele implicaties van wat ze doen.”  

Psychologie en banken

Er is veel bekend over gedragspatronen in teams en bijbehorende effecten. Het DNB expertisecentrum Governance, Gedrag & Cultuur is gespecialiseerd in het toepassen van sociale en organisatiepsychologische inzichten in toezicht op de financiële sector. Het artikel van Scholten en Ellemers is een resultaat van de samenwerking tussen DNB, Universiteit Leiden en Universiteit Utrecht. Scholten promoveert op dit onderwerp.

Meer informatie
Martijn Pols, persvoorlichting De Nederlandsche Bank, 020-5242272, m.p.pols@dnb.nl
Ronnie van Veen, persvoorlichting faculteit Sociale Wetenschappen, 030-253 4027, r.a.b.vanveen@uu.nl