ľ¹Ï¸£ÀûÓ°ÊÓ

Het is mogelijk om alle vluchtelingen die in kampen leven te voorzien van schone en betrouwbare energie. Dit blijkt uit een studie van energiewetenschappers van de Universiteit Utrecht (UU) en het European Commission’s Joint Research Centre (JRC). Om aan deze belangrijke levensbehoefte te voldoen wil de VN alle vluchtelingenkampen tegen 2030 van betrouwbare en veilige energie voorzien. Een van de minderheden waar de toegang tot energie moeilijk is, en soms zelfs gevaarlijk, zijn vluchtelingen die in Afrikaanse kampen leven. "Met dit onderzoek hebben we een inschatting gemaakt van het milieuvoordeel en de totale kosten van het faciliteren van schone elektriciteit aan bijna 5 miljoen vluchtelingen verspreid over 300 vluchtelingenkampen in Afrika," zegt Dr. Elena Fumagalli, co-auteur van de publicatie die vandaag verscheen in Nature Energy.

Betrouwbare, veilige en schone energie voor iedereen is al sinds het begin van deze eeuw een ontwikkelingsdoelstelling van de VN. Vluchtelingenkampen werden vaak niet meegenomen in de inspanningen met betrekking tot dit doel omdat ze als tijdelijk werden beschouwd. "Uit de literatuur blijkt echter dat vluchtelingen gemiddeld 17 jaar in een vluchtelingenkamp doorbrengen," aldus Fumagalli. Daarom richt de VN zich sinds 2019 ook op vluchtelingenkampen. "Om dit doel te bereiken, kampt de VN voor een enorm gebrek aan kennis. Dat is waar wij als energiewetenschappers om de hoek komen kijken," legt Fumagalli uit. Deze publicatie is een gezamenlijke inspanning van UU-onderzoekers Duccio Baldi, Elena Fumagalli, en JRC-onderzoekers Magda Moner en Fernando Fahl.

Duccio Baldi, een onderzoeker van het project en eerste auteur van het artikel, reisde naar Kalobeyei, een groot vluchtelingenkamp in Kenia. "Ik ontdekte dat het niet alleen gaat om een plek waar je je telefoon kunt opladen, of om een koelkast. Het gaat om heel eenvoudige dingen als een lampje zodat je je hut kunt controleren op giftige schorpioenen voordat je naar bed gaat, of om het creëren van de mogelijkheid voor je kinderen om te studeren als de zon is ondergegaan. Het gaat om veiligheid en een toekomst hebben," zegt Baldi. Hij heeft daar meer dan 300 interviews afgenomen om een idee te krijgen van de elektriciteitsbehoefte van zo'n kamp. Met behulp van Baldi's data, openbare data en een model dat voor deze studie werd ontwikkeld, bepaalden de onderzoekers de optimale grootte van de zogenaamde minigrid. Minigrids zijn elektrische stroomgeneratoren en distributiesystemen die afgelegen nederzettingen, zoals vluchtelingenkampen, van energie voorzien. Op basis van de resultaten van dit onderzoek werd een bestaande minigrid op basis van hernieuwbare energie uitgebreid naar gelang van de groeiende elektriciteitsbehoeften van de vluchtelingen. Dit werd bereikt door een goed geoliede samenwerking van academici, het energiebedrijf Renewvia Energy Kenya Limited, het Duitse ontwikkelingsagentschap GIZ en de lokale Keniaanse autoriteiten.

Win-win-win

"De lokale bevolking die rond vluchtelingenkampen in Sub-Saharaans Afrika woont kampt ook vaak met problemen gerelateerd aan de beperkte toegang tot elektriciteit," zegt Fumagalli, "Dus wanneer een vluchtelingenkamp van elektriciteit wordt voorzien, moet diezelfde dienst ook beschikbaar worden voor de lokale bevolking. Er worden ook kansen gecreëerd voor integratie, aangezien zowel vluchtelingen als de lokale bevolking toegang hebben tot elektriciteitsafhankelijke diensten zoals gezondheidszorg en kleine bedrijfjes die zich in hetzelfde gebied bevinden. Dit betekent dat, als de vluchtelingen vertrekken, de plaatselijke bevolking zal blijven profiteren van de verbeterde levensomstandigheden. Bovendien kan de minigrid dankzij zijn modulaire aard gemakkelijk worden aangepast aan veranderingen in de elektriciteitsvraag. Tot slot draagt de minigrid door het gebruik van zonnepanelen, en dus hernieuwbare energie, ook bij aan de milieudoelstellingen van de VN."

Terug in Nederland zijn Baldi's verzamelde gegevens met behulp van innovatieve onderzoekstechnieken gebruikt om voor 300 vluchtelingenkampen in Afrika een inschatting te maken van de elektriciteitsvraag, de optimale grootte van de minigrids, de aanloopkosten en de vermeden emissies (door het gebruik van zonne-energie en batterijen in plaats van diesel). De resultaten worden verduidelijkt en toegelicht via . "Onze analyses tonen aan dat het haalbaar is om vluchtelingenkampen te voorzien van schone, veilige en betrouwbare energie. Hierdoor kan binnen de huishoudens in basisbehoeften als verlichting, luchtcirculatie en het opladen van telefoons worden voorzien. Buitenshuis worden ook de veiligheid van vrouwen, de gezondheidszorg en het onderwijs verbeterd. Maar een minigrid biedt ook mogelijkheden om inkomsten te genereren, denk aan informele kleine bedrijfjes zoals verkopers van gekoelde dranken, oplaadpunten voor telefoons en kappers," legt Fumagalli uit.

Conflicten door schaarste

Om nu in hun energiebehoefte te voorzien, koken de meeste vluchtelingen die in kampen wonen op hout. "Het zijn meestal de vrouwen die het hout verzamelen, wat hun mogelijkheden om naar school te gaan of een inkomen te verdienen belemmert. Ook is hout een schaarse grondstof, wat regelmatig conflicten veroorzaakt," zegt Fumagalli, "We werken momenteel hard aan het verkrijgen van financiering voor ons vervolgonderzoek. Hierbij willen we ons meer richten op dit soort sociale aspecten die energieschaarste met zich meebrengt."