ľ�ϸ���Ӱ��

Science is Wonderful! is een jaarlijkse wetenschapsbeurs georganiseerd door de Marie Skłodowska-Curie Actions (MSCA) van de Europese Unie. Elk jaar is er een kleine selectie van ERC-laureaten en dit jaar was dat het team van de Universiteit Utrecht dat werkt aan het ERC Starting Grant project MindTheGap, toegekend aan Emilia Jarochowska (departement Aardwetenschappen, faculteit Geowetenschappen). In het Afrika Museum in Brussel zetten wetenschappers de wildste experimenten en shows op om bezoekers uit te nodigen om voor een dag wetenschapper te zijn. Hoewel Science is Wonderful! voor iedereen toegankelijk is, ligt de nadruk op schoolkinderen.

Het MindTheGap-team had de ambitie om de kern van hun onderzoek over te brengen zonder het te “verdommen”. Maar hoe leg je computersimulaties van evolutie uit aan 10-jarigen? De wetenschappers gaven het publiek de taak om het werk van een computer te doen door de kinderen met schuimrubberen dobbelstenen te laten gooien om willekeurige getallen te genereren die bepaalden hoe de dieren op het podium evolueerden. “Dit was een gedurfd scenario, omdat we niet konden voorspellen welke kant de simulatie op zou gaan - net als in onze modellen. De acteurs moesten voorbereid zijn op verschillende uitkomsten van het stuk”, zegt Emilia Jarochowska.

Perfecte hoofdrolspelers

De volgende uitdaging was om een evolutionaire verandering te vinden die op het toneel kon worden uitgebeeld en waarheidsgetrouw was aan het fossielenbestand. De perfecte hoofdrolspelers bleken trilobieten te zijn: charismatische, uitgestorven geleedpotigen die tijdens de evolutie hun lichaamssegmenten veranderden. De trilobieten werden met veel talent gespeeld door postdoctoraal onderzoeker Xianyi Liu en MSc-student Sidney Bickerton. In de simulatie evolueerden trilobieten in een grote onhandige en een kleine behendige variant.

Aanval

Toen de variabiliteit eenmaal was gecreëerd, werden de verschillen tussen de trilobieten onderworpen aan natuurlijke selectie door middel van een aanval van Anomalocaris - een prachtige toppredator uit de vroegste tijden van de geschiedenis van het leven, gespeeld door promovendus Niklas Hohmann. Dankzij een samenwerking met een Rotterdamse textielkunstenares, Claire Zandvliet, was het publiek gebiologeerd door de fossiele kostuums. Eén jongen was zo boos over het roofdier dat de minder fitte trilobiet aanviel, dat hij Anomalocaris achterna rende om hem een klap te verkopen.

Diversiteit

Evolutie is genuanceerd: het doel van het team was om duidelijk te maken dat er meer is dan het oude gezegde van de survival of the fittest; selectie kan alleen plaatsvinden in de aanwezigheid van (bio)diversiteit en, net als in een schaakspel, als we eenmaal de processen en waarschijnlijkheden begrijpen die willekeurige veranderingen bepalen, kunnen we mogelijke uitkomsten voorspellen.

Modellen

Naast de show betrokken UU-onderzoekers de bezoekers bij interactieve sessies, zoals het maken van een model van het fossielenbestand met behulp van tektonische analoge modellen van de onderzoeksgroep van Ernst Willingshofer van het Earth Simulation Laboratory van de Universiteit Utrecht en het reconstrueren van het dieet en de evolutieboom van dieren op basis van hun schedels. Vooral de schedel van een nijlpaard werd door iedereen bewonderd, van schoolkinderen tot Ekaterina Zaharieva, de Europese Commissaris voor Startups, Onderzoek en Innovatie.

De show op uw locatie

Science is Wonderful! laat zien dat het mogelijk is om onderzoeksgerichte, complexe wetenschappelijke onderwerpen uit te leggen aan kinderen van alle leeftijden en culturele achtergronden - of dat nu in het Frans, Nederlands, Engels, Pools of Duits is. Als u geïnteresseerd bent in het hosten van de show, neem dan contact op met het MindTheGap-team via Emilia Jarochowska (e.b.jarochowska@uu.nl).