Terugluisteren: Vrij verkeer in Europa en de Covid-19 restricties voor reizigers

Hanneke van Eijken in Met het Oog op Morgen

© iStockphoto.com

Is het Europese landen toegestaan om niet-gevaccineerde bezoekers te weren? Malta was het van plan, maar heeft dit voornemen onder Europese druk weer losgelaten. Hanneke van Eijken, docent en onderzoeker Europees Recht aan de Universiteit Utrecht, sprak hierover op NPO Radio 1 in NOS Met het Oog op Morgen.

"Iedere burger van de Europese Unie heeft het recht om te reizen en te verblijven, dat is een fundamenteel recht van EU-burgers binnen Europa. Sinds 2006 is er een richtlijn die bepaalt dat je dit wel mag beperken, wegens openbare orde, openbare veiligheid en vanwege volksgezondheid. Alle quarantainemaatregelen die landen hebben genomen zijn beperkingen van het vrije verkeer. Dat mag, zolang het evenredig is en niet discrimineert."

Van Eijken gaat verder: "Wat je niet mag doen, is zeggen: wij weigeren alle mensen uit Griekenland, of alle Nederlanders. Dat is een onderscheid op nationaliteit. Wat je wel zou kunnen zeggen is: wij weigeren alle mensen die vertrokken zijn of hebben verbleven in een gebied dat volledig rood is."

Quarantainemaatregelen in EU-lidstaten mogen, zolang ze evenredig zijn (proportioneel) en niet discrimineren.

Hanneke van Eijken, Foto: Robert Oosterbroek
Hanneke van Eijken
Docent en onderzoeker Europees Recht, Universiteit Utrecht

Coronapaspoort

Sinds 1 juli is er het EU COVID certificaat, in de volksmond het "coronapaspoort", dat bestaat uit 3 certificaten: een certificaat van vaccinatie, een herstelcertificaat (hersteld van corona) en een certificaat van een recente negatieve test. "Wat Malta wilde doen, was zeggen: wij accepteren wel dat vaccinatiecertificaat, maar dat van herstel of van een negatieve test niet", legt Hanneke van Eijken uit.

"Kijk je naar de verordening, dan staat daar eigenlijk in: we hebben uniforme certificaten en dat kunnen lidstaten aanvaarden. Volgens de verordening is Malta niet verplicht om al deze certificaten te accepteren. Tegelijkertijd zegt die verordening: lidstaten mogen niet méér beperkingen opleggen dan de regels die we al kenden. En daar zit de crux. Daarom heeft de Europese Commissie hier ook negatief op gereageerd: wat Malta deed was niet evenredig. Het gaat veel verder dan strikt noodzakelijk. Je kunt ook zeggen: verplicht mensen om in quarantaine te gaan, als ze binnenkomen met een negatieve test certificaat."

Quarantaine

Dat is precies wat Malta nu gedaan heeft. Malta is nu groen. Reizigers uit rode landen op de Europese coronakaart die niet volledig zijn gevaccineerd, moeten direct na aankomst in Malta twee weken in quarantaine. "Voor landen als Malta is het een moeilijk dilemma. Het is voor veel landen nadelig om grenzen te sluiten", zegt Hanneke van Eijken. "Economie versus volksgezondheid: het blijft een moeilijke balans, dat zie je terug in al die Europese instrumenten. Lidstaten worstelen. Grenzen sluiten is nooit de bedoeling geweest."

Beluister het hele radiogesprek vanaf minuut 34'40" op de website van NPO Radio 1.