Stikstof meten in de natuur

Onderzoekers lopen met stalen buizen onder hun arm door het bos.

Stikstof is een kleur- en geurloos gas in de lucht. Hoewel stikstof op zichzelf geen probleem vormt voor mens en milieu, kan het verbindingen aangaan met andere elementen, zoals zuurstof en waterstof. Hierdoor ontstaan stikstofoxiden en ammoniak, die wél schadelijk kunnen zijn. Deze stikstofverbindingen uit landbouw, verkeer en industrie komen in de lucht terecht en slaan uiteindelijk neer op de grond. Dat noemen we stikstofdepositie.

Twee onderzoekers bouwen een stellage op van stalen buizen midden in het bos.

Onderzoekers van de Universiteit Utrecht Shirah Buijnink en Isabella van Schothorst bouwen op 25 locaties meetopstellingen om stikstofdepositie te meten. Dat doen ze op de Veluwe en de Utrechtse Heuvelrug, want natuurgebieden zijn gevoelig voor de effecten van stikstofdepositie. Te veel stikstof is slecht voor planten, bodem en dieren en zorgt voor een afname van de biodiversiteit.

Close up van een onderzoeker die een stellage in elkaar schroeft van stalen buizen. Ze houdt een imbussleutel met haar mond vast.
Een onderzoeker zet een stellage van stalen buizen in elkaar in het bos. Ze houdt twee buizen vast en op de achtergrond is nog een onderzoeker aan het werk.
Een opstelling van stalen buizen en blauwe vaten eronder in het bos opgesteld op stikstofdepositie te meten.
Deze meetopstelling meet stikstofdepositie onder het blader- en naaldendak. Regenwater loopt via de goten in de blauwe jerrycans en dat water analyseren de onderzoekers.

Stikstof kan op twee manieren terechtkomen op de grond: via regen of als stof. De onderzoekers gebruiken vijf verschillende opstellingen om beide vormen van stikstofdepositie te meten. De meetlocaties hebben verschillende afstanden tot de Gelderse Vallei – een gebied met veel veehouderijen die ammoniak uitstoten - om beter te begrijpen hoe stikstof zich verspreidt.

Drie onderzoekers lopen met meetapparatuur om stikstof te meten over de hei.

De resultaten van deze metingen dragen bij aan het verbeteren van modellen die stikstofdepositie voorspellen. Deze gegevens helpen beleidsmakers bij het nemen van gerichte maatregelen om de uitstoot van stikstof te verminderen.

Drie vierkanten boxen met een oranje trechter erboven op een stalen buis staan midden op de hei opgesteld. Er boven dreigende donkere wolken.

Door onderzoek naar zulke complexe vraagstukken dragen we bij aan het behoud van de natuur en de gezondheid van mensen en dieren.

Dit is een verhaal uit:

Vetscience nr.19

* Meer inspirerende verhalen en artikelen?

Gezonde Planeet is in 2025 het jaarthema van de Universiteit Utrecht. Met een actueel en relevant jaarthema laten we aan iedereen zien welke kennis we ontwikkelen en hoe we samenwerken met externe partners.

Bezoek de pagina van het jaarthema