ľ¹Ï¸£ÀûÓ°ÊÓ

Wie de mens wil begrijpen, moet ook andere soorten bestuderen. Want een deel van ons gedrag is ontstaan op de apenrots. Maar kunnen apen dan ook denken? En hoe bewijs je dat? Prof.dr. Liesbeth Sterck van de Universiteit Utrecht geeft leiding aan in Nederland uniek onderzoek naar het sociale gedrag van primaten. Op woensdag 22 januari spreekt zij haar oratie ‘Chillen op de apenrots’ uit.

Stiekem paren

De vraag is of het sociale gedrag van apen wordt gestuurd door reflexen, door aanleren óf door echt begrijpen wat een andere aap beweegt. Uit onderzoek van Sterck en collega’s blijkt dat apen snappen wat een soortgenoot kan zien en daar rekening mee houden om eten te bemachtigen. In een ander experiment maken ze echter geen gebruik van schermen om stiekem, uit het zicht van het dominante mannetje, te kunnen paren.
‘Apen blijken dus enige vorm van intelligentie te bezitten, maar tot nu toe hebben we niet kunnen aantonen dat ze die gebruiken in sociaal-complexe situaties. Daarom starten we binnenkort met een onderzoek waarin we kijken naar het sociale gedrag bij de komst van een nieuwe aap in de groep.’

Vriendschappen

Naast observaties en gedragsexperimenten, maken de onderzoekers gebruik van simulaties. In deze simulaties wordt geëxperimenteerd met virtuele ‘apen’ die zich gedragen volgens bepaalde regels als ze een andere ‘aap’ tegenkomen. Op deze manier toonden Sterck en collega’s aan dat apen daadwerkelijk vriendschappen sluiten.

Ideaal model

‘Apen en mensen leven in vergelijkbare groepen. Apen zijn daarom een ideaal model voor het samenleven van mensen. Ons onderzoek geeft fundamenteel inzicht in hoe vriendelijkheid en agressie werken om doelen te bereiken. Kennis van de biologie van samenleven en integreren in een groep vormt de basis voor begrip van onze eigen steeds dynamischer wordende samenleving en de uitdagingen die we hierin tegenkomen.’ 

Liesbeth Sterck

Prof.dr. Liesbeth Sterck studeerde farmacie en biologie in Utrecht en promoveerde op onderzoek naar de socio-ecologie van wilde makaken en langoeren in de oerwouden van Aceh, Indonesië. Zij is sinds 1993 verbonden aan het departement Biologie van de Universiteit Utrecht en hier per 1 april 2013 benoemd tot hoogleraar Ecologische Determinanten van Gedrag. Daarnaast is zij sinds 2004 sectiehoofd van het ethologisch onderzoek aan het Biomedical Primate Research Center in Rijswijk. Hier woont een aantal groepen makaken onder zo natuurlijk mogelijke omstandigheden.

Oratie

Liesbeth Sterck spreekt haar oratie uit op woensdag 22 januari om 16.15 uur in het Academiegebouw van de Universiteit Utrecht, Domplein 29.

Lezingen door Liesbeth Sterck

over het seksueel gedrag bij de mens

over het seksleven van de aap

over sociaal gedrag bij mensen en apen

Meer informatie

Monica van der Garde, persvoorlichter faculteit Bètawetenschappen, 06 13 66 14 38, m.vandergarde@uu.nl.