Plastinaat van dieren - een duurzaam alternatief
Biotechniek
Arend Schot: “De afdeling Anatomie & Fysiologie Faculteit Diergeneeskunde te Utrecht, waar ik werkzaam ben, bevindt zich regelmatig in een dilemma. We leiden toekomstige dierenartsen op om dieren te genezen en te beschermen. Voor het onderwijs worden echter dieren gebruikt: kadavers (=dieren die dood binnenkomen op de faculteit), of proefdieren, die gedood worden ten behoeve van het onderwijs. Vanzelfsprekend zijn we voortdurend op zoek naar mogelijkheden om het proefdiergebruik te verminderen, zonder de kwaliteit van de opleiding aan te tasten. De dieren die gebruikt worden voor het onderwijs, zijn wettelijk gezien proefdieren. Daarom hebben we voor ieder onderwijsonderdeel waarin we proefdieren gebruiken, een vergunning van de CCD.”
(…)
Plastinaten
Tijdens het anatomie onderwijs wordt veelvuldig gebruik gemaakt van voorgeprepareerde preparaten. We bewaren deze in grote bassins met conserveringsvloeistof. Nadelen van deze preparaten: de natte delen van de preparaten slijten en scheuren en zijn ongeveer vijf jaar houdbaar. Het materiaal is bovendien giftig, waardoor er alleen in speciale ruimten mee kan warden gewerkt. Daarom zijn we vijftien jaar geleden begonnen met het plastineren van een groot deel van de anatomische collectie. Bij plastineren wordt weefselvloeistof vervangen door siliconen. Deze techniek heeft grote bekendheid gekregen door Gunther von Hagens. Hij is degene die de eerste plastinaten van mens en dier heeft gemaakt. Deze zijn te bezichtigen in de tentoonstelling 'Korperwelten'. Geplastineerde preparaten zijn nauwelijks aan slijtage onderhevig en hoeven dus veel minder vaak vervangen te warden. Dit is een grote vooruitgang; het is een goed voorbeeld hoe we minder proefdieren gebruiken. Een belangrijk bijkomend voordeel is dat we de plastinaten kunnen gebruiken in de normale onderwijslokalen, omdat ze droog en niet-giftig zijn. Plastinatie wordt mede mogelijk gemaakt door Proefdiervrij. Deze stichting maakt het mogelijk dat we in versneld tempo een studentencollectie plastinaten kunnen opbouwen. Deze bieden we de studenten aan in leskisten voor zelfstudie.
Het volledige artikel is verschenen in Biotechniek, augustus 2017