ľ�ϸ���Ӱ��

‘Ik ben geneigd de Negers met argwaan te bezien, evenals meer in het algemeen alle andere mensensoorten die van nature inferieur zijn aan de witten’, aldus David Hume, een van de vaders van de Verlichting.

Dezelfde denkers die in de achttiende eeuw bedachten dat alle mensen gelijk zijn, legden vanuit een doorgeschoten ordeningsdrang de basis voor het raciaal denken. Dr. Devin Vartija promoveerde afgelopen week aan de Universiteit Utrecht en gaat in zijn proefschrift The Colour of Equality in op de vraag hoe ideeën van interculturele gelijkheid en raciale ongelijkheid tijdens de Verlichting naast elkaar konden bestaan. Hij sprak met over dit onderwerp.

Ontwikkelingsstadium

In een interview in geeft Vartija aan dat ras niet primair een geografische grondslag had maar hoorde bij een bepaald ontwikkelingsstadium. “Witte Europeanen waren niet verder ontwikkeld dan Afrikanen omdat ze wit waren, maar omdat de klimatologische omstandigheden waaraan zij blootstonden van hen vergden dat ze hard werkten. Dat gold ook voor de Chinezen. Die werden als even beschaafd, zo niet beschaafder beschouwd dan de Europeanen. Tezelfdertijd hadden de denkers van de Verlichting veel achting voor de ‘nobele wilde’, die niet door de materiële vooruitgang was gecorrumpeerd.’”

Ras als excuus voor slavernij

Racisme zoals wij het kennen, waarbij het zwarte ras minderwaardig is aan het blanke, is ontstaan in de negentiende eeuw volgens Vartija, als direct gevolg van de slavernij in de Verenigde Staten. “In Amerika werd voor het eerst ter wereld het recht op vrijheid en gelijkheid vastgelegd in de grondwet van 1787. Het houden van slaven stond hier haaks op. Plantagehouders uit het Zuiden zagen slaven echter als een noodzaak om de economie draaiende te houden. Ze gebruikten daarom voor het eerst uiterlijke kenmerken als rechtvaardiging van ongelijkheid: donkere Afrikanen waren minderwaardig aan blanken. De grondwet, met daarin vrijheid en gelijkheid voor allen, gold daarmee niet voor hen.” (uit een interview met ).