ľ¹Ï¸£ÀûÓ°ÊÓ

Eind februari voerden twee onderzoekers van Naturalis Biodiversity Center een inventarisatie uit van landplatwormen en spinnen in de tropische kas van de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht. Het resultaat: er werden in totaal drie landplatwormen en zeven soorten spinnen aangetroffen.

Landplatwormen zijn schemeractief, en overdag schuilen ze op vochtige, donkere plaatsen. Het omdraaien van allerlei objecten die op de grond liggen, zoals stukken hout, stenen, plantenpotten en emmers en gieters, werkt dan ook het beste als je ze wilt vinden. Wat dat betreft is de tropische kas van de Botanische Tuinen een goede plek: er liggen veel balken en grotere en kleinere stukjes hout. Op die manier zijn er drie platwormen gevonden van twee verschillende soorten: een soort van het geslacht Anisorhynchodemus, en een soort uit het geslacht Microplana. De eerste soort zijn in ieder geval exoten, de tweede zou een variant van een inheemse soort kunnen zijn. De precieze soort zal binnenkort middels DNA-analyses bepaald worden in het kader van het van Naturalis.

Oproep: meld landplatwormen

Exoten komen steeds meer voor in Nederland en niet alleen in kassen. Ze liften mee met de internationale potplantenhandel, door onder potjes te plakken, of door hun cocons in de aarde af te zetten. Graag roepen we bij deze op, om eigen vondsten van landplatwormen te melden, zodat we de verspreiding van exoten beter in kaart kunnen brengen. Sommigen zijn namelijk invasief. Op de website van EIS Kenniscentrum Insecten en andere ongewervelden vind je een handige .

Spinnensoorten

Bij het inventariseren van de spinnen is, naast het zoeken op zicht, gebruikgemaakt van twee hulpmiddelen: het kloppen van vegetatie boven een vlindernet en het zeven van strooiselmateriaal met een keverzeef. Uiteindelijk zijn zeven soorten spinnen aangetroffen, waarvan drie exoten van buiten Europa: de kasspringspin (Hasarius adansoni), (zeer waarschijnlijk) de stekelpalp-dwergzesoog (Heteroonops spinimanus) en de kleine broeikasspin (Cryptachaea blattea). De laatstgenoemde werd veel gevonden in kleine webben tussen de donkere, smalle ruimten langs de muren en lijkt algemene soorten die dezelfde plekken prefereren en opvallend afwezig zijn bij de inventarisatie, zoals verwante soorten broeikasspinnen en trilspinnen, verdrongen te hebben. Ook van de kaskaardespin (Uloborus plumipes), inheems in Europa en in Nederland uitsluitend in verwarmde gebouwen voorkomend, werden relatief veel exemplaren waargenomen.

Uniek ecosysteem

De inventarisatie maakte eens te meer duidelijk dat, hoewel er veel uitwisseling is tussen tropische kassen in Europa, elke kas een uniek ecosysteem herbergt. Het maakt onderdeel uit van een reeks inventarisaties in verschillende tropische kassen in Nederland, met als doel om meer inzicht te krijgen in de diversiteit van beide soortgroepen in dit weinig bestudeerde biotoop. 

De resultaten van deze inventarisatie van landplatwormen en spinnen worden uiteindelijk, apart van elkaar, gepubliceerd in een vaktijdschrift.

Tekst: Geron Bloem & Sytske de Waart van Naturalis Biodiversity Center