ľ�ϸ���Ӱ��

Veel Nederlanders maken zich grote zorgen over polarisatie. Deze ‘polarisatiepaniek’ kan deels verklaard worden doordat Nederlanders polarisatie systematisch overschatten. Dit blijkt uit van de Universiteit Utrecht. Socioloog Tom Nijs: “Veel mensen hebben het gevoel dat meningen over grote politieke thema’s, zoals immigratie, extreem gepolariseerd zijn. De meningsverschillen zijn echter lang niet zo groot als de meeste mensen denken.”

Voor zijn onderzoek heeft Nijs bijna 1000 Nederlanders gevraagd wat hun mening is over immigratie. Vervolgens vroeg hij wat ze denken dat mensen die PVV, GroenLinks-PvdA, D66 of VVD stemmen op deze vraag zouden antwoorden. Het onderzoek laat zien dat mensen dénken dat de stemmers op die partijen heel verschillend over immigratie denken, terwijl meningen in werkelijkheid veel dichter bij elkaar liggen. Nijs: “Het geschatte verschil in meningen is ruim twee keer groter dan het echte verschil.”

Extreme mening nabije vriend

Terwijl eerder onderzoek heeft laten zien dat overschatting van polarisatie voor een deel verklaard kan worden door socialemediagebruik, laat dit nieuwe onderzoek zien dat extreme meningen in de sociale omgeving ook een rol spelen. Nijs: “Mensen die ten minste één nabije vriend of familielid hebben met een extreme mening over immigratie, zijn meer geneigd polarisatie in de maatschappij te overschatten. Specifieker: vooral als je sterke anti-immigratie meningen in je directe omgeving tegenkomt, ervaar je meer polarisatie. Terwijl sterke pro-immigratie houdingen geen effect lijken te hebben.” Volgens Nijs kan dit komen doordat mensen met sterke anti-immigratie houdingen hun mening vaker en steviger verkondigen dan mensen met sterke pro-immigratie houdingen.

Het helpt om mensen bewust te maken van hun systematische neiging om polarisatie te overschatten.

Vermindering polarisatiepaniek

Uit bestaande literatuur, voornamelijk uit de Verenigde Staten, is bekend dat overschatting van polarisatie serieuze gevolgen kan hebben. En het kan, als een soort selffulfilling prophecy, échte polarisatie in de hand werken. Nijs: “Uit mijn onderzoek blijkt dat het helpt om mensen bewust te maken van hun systematische neiging om polarisatie te overschatten. Door ze, op basis van opinieonderzoek, te laten zien dat meningen niet zó ver uit elkaar liggen als vaak gedacht, kunnen we dit misverstand uit de wereld helpen. Zo zorgen we hopelijk voor een vermindering van de polarisatiepaniek.”