Natuurkundestudent Erik van der Wurff wint Lorentz Afstudeerprijs

Foto: Hilde de Wolf

Erik van der Wurff, recent afgestudeerd student Theoretische Natuurkunde, ontving op 28 november de Lorentz Afstudeerprijs voor theoretische natuurkunde van 2000 euro bij de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen te Haarlem. Hij won deze prijs voor baanbrekend theoretisch onderzoek naar collectief gedrag van lichtdeeltjes. Erik deed zijn afstudeeronderzoek bij Henk Stoof, hoogleraar bij het Instituut voor Theoretische Fysica van onze faculteit.

Als theoretisch natuurkundige bestudeerde Erik van der Wurff groepen lichtdeeltjes. In 1995 werd al door Amerikaanse experimentele natuurkundigen aangetoond dat atomen een bijzonder collectief kunnen vormen, een zogenaamd Bose-Einstein condensaat. In 2010 volgde in Bonn een nieuwe doorbraak: ook lichtdeeltjes (fotonen) bleken in een experiment collectief gedrag te vertonen. Van der Wurff heeft dit bijzondere experiment theoretisch bestudeerd en beschreven. Door te veronderstellen dat lichtdeeltjes elkaar afstoten, kon hij ook meer recente experimentele resultaten verklaren. In het tweede deel van zijn afstudeerproject bereidde hij een vervolgexperiment theoretisch voor, waarin werd onderzocht wat er gebeurt als het collectief van lichtdeeltjes zich verplaatst en de zogenaamde fase verandert.

Vol voetbalstadion

Erik van der Wurff legt zijn onderzoek uit met behulp van een analogie van een vol voetbalstadion. Iedere bezoeker staat op zichzelf maar als een doelpunt wordt gevierd met een wave, vormt zich een wonderlijk geheel (een collectief) dat bestaat uit duizenden individuen. Ook als er een aantal supporters bijkomt of vertrekt, blijft de wave mogelijk. 

Dromen van wetenschappelijke carrière 

De onderzoeksresultaten laten zien dat lichtdeeltjes, net als elektronen in een metaal, supergeleidend kunnen zijn. Daarbij hebben lichtdeeltjes een duidelijk voordeel, omdat ze al op kamertemperatuur supergeleidend kunnen worden. Metalen moeten hiervoor tot extreem koude temperaturen worden afgekoeld. Erik: ‘Als we ooit een lamp kunnen laten branden door efficiënte supergeleiding bij kamertemperatuur, dan gaat er geen ongebruikte energie meer verloren. Dat zou misschien met lichtdeeltjes kunnen, maar daarvoor is nog heel veel onderzoek nodig.’ Erik wil zich graag aan dit onderzoek wijden en hoopt op een promotieplaats bij professor Henk Stoof, bij wie hij afstudeerde. Als dat niet lukt, wil hij in het buitenland promoveren. Zijn droom is hoe dan ook een wetenschappelijke carrière. Henk Stoof: ”Erik heeft oog voor de experimentele kant, is snel van begrip, precies in zijn berekeningen en kan goed schrijven en presenteren. Als ik kijk naar die hele mix van kwaliteiten, dan heeft hij alle capaciteiten om ver te komen. (uit: DUB) Ik ben enorm trots op hem.

Jury

De jury is onder de indruk van het onderzoek van Erik. ‘Het bijzondere van dit onderzoek is dat het zowel een begrip van geavanceerde theorie vereist, als inzicht in complexe experimentele technieken.’ Tegelijkertijd met de uitreiking van de Lorentzprijs op 28 november werd aan 4 studenten van onze faculteit een aanmoedigingsprijs uitgereikt door KHMW.