Maatschappelijk verantwoord aanbesteden: van mogelijkheden naar verplichtingen? – UUCEPP -IBR Expertmeeting
De laatste decennia zijn aanbestedingen een steeds grotere rol gaan spelen in de strijd tegen klimaatverandering. De Europese Commissie, de lidstaten en aanbestedende diensten erkennen het potentieel van de aanbesteding als instrument om duurzaamheidsdoelstellingen te bereiken. Ook marktpartijen zijn bereid om hun bijdrage te leveren.
De rol van het Europees en Nederlands aanbestedingsrecht wordt hierdoor onderwerp van discussie, zowel ten aanzien van de reikwijdte van de huidige juridische (on)mogelijkheden als de vraag of duurzaam aanbesteden verplicht zou moeten worden in plaats van een mogelijkheid. Kernvraag is vervolgens of het aanbestedingsrecht toekomstbestendig is.
Op 19 november jl. werd tijdens de Expertmeeting ‘Maatschappelijk Verantwoord Aanbesteden: van mogelijkheden naar verplichtingen?’ dit thema door experts uit wetenschap en rechtspraktijk bediscussieerd. De discussie vond online plaats in twee breakout sessies:
Juridische mogelijkheden om duurzaam aan te besteden
Met name tijdens de totstandkoming van de aanbestedingsrichtlijnen uit 2014 heeft het aanbestedingsrecht een ontwikkeling doorgemaakt waarin maatschappelijk verantwoord aan te besteden centraal is komen te staan. Het aanbestedingsrecht bevat ogenschijnlijk veel mogelijkheden om duurzaamheid te bevorderen. Toch komen nog steeds vragen naar voren t.a.v. de reikwijdte van juridische mogelijkheden die de totstandkoming van duurzame projecten kunnen beperken. Waar zit de juridische ruimte om duurzaam aan te besteden? Wat zou aangepast moeten worden om dergelijke projecten wel doorgang te laten vinden? Wat zijn de effecten van deze mogelijkheden, bijvoorbeeld voor de toegang van het MKB?
De discussie in dit onderdeel van de expertmeeting werd gevoerd door mr. Janet Meesters (DLA Piper), mr. Daan Versteeg (Rozemond Advocaten), mr. Georg Huith (Croon Advocaten), en mr. Natasja van Wijk (Instituut voor Bouwrecht).
Verplichtingen om duurzaam aan te besteden
Naast mogelijkheden komt meer recentelijk ook de vraag naar voren aangaande verplichtingen om maatschappelijk verantwoord aan te besteden. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan de bestaande verplichtingen uit artikelen 1.4(2) Aanbestedingswet 2012, 18(2) Richtlijn 2014/24/EU of 11 VWEU. Ook stelde de EU Commissie in de vorig jaar gepubliceerde EU Green Deal voor om duurzaamheidsdoelstellingen en producteisen te introduceren. Een ontwikkeling van mogelijkheden naar verplichtingen brengt een veelvuldigheid van juridische vraagstukken met zich mee. Wat zijn bijvoorbeeld de juridische en praktische implicaties van deze ontwikkeling? Hoe kunnen rechters omgaan met deze ontwikkeling, en worden inschrijvende partijen handhavers van het algemeen belang? Hoe zou het aanbestedingsrecht zich moeten ontwikkelen? Naar verplichtingen of juist niet, of hoe komen we tot uiteindelijk een optimale mix van mogelijkheden en verplichtingen
De levendige discussie in dit onderdeel van de expertmeeting werd gevoerd door mr. dr. Arthur van Heeswijck (Van Heeswijck Advocaten), mr. Joris Gruyters (KU Leuven), mr. Lennard Michaux (KU Leuven), Eveline Neele, mr. Jørgen den Houting (Rozemond Advocaten) en mr. dr. Willem Janssen (Centre for Public Procurement & Centre for Regulation & Enforcement in Europe, Universiteit Utrecht).
Tijdschrift voor Bouwrecht
De expertmeeting werd georganiseerd door mr. dr. Willem Janssen en mr. Natasja van Wijk, en ondersteund door het Centre for Public Procurement, het Centre for Regulation and Enforcement in Europe en het Instituut voor Bouwrecht.
De resultaten van deze expertmeeting worden gepubliceerd in een themanummer van het Tijdschrift voor Bouwrecht, waarvoor de organisatoren als editors zullen optreden.
