Joas Wagemakers in het ND: Hoe vredelievend is de islam?
In naam van de islam worden veel gruweldaden gepleegd. Maar, stelt dr. Joas Wagemakers (Religiestudies) in het Nederlands Dagblad, dit moet niet vereenzelvigd worden met de islam als geheel. Daarvoor is de islam te veelkleurig en zijn haar bronnen te dynamisch. Wagemakers stelt dat moslims op zeer diverse manieren met hun godsdienst omgaan: “Waar sommige moslims hun geloof aanwenden om geweld te legitimeren, inspireert de islam anderen tot het verrichten van goede werken en liefdadigheid.”
Tekstinterpretatie
De Koran is de belangrijkste en meest constante bron om te bepalen wat islamitisch is. Maar de tekstinterpretatie is afhankelijk van de context en tijd waarin deze tekst wordt gelezen. Als je de keuze maakt om de interpretatie helemaal los te zien van de zevende-eeuwse context van het Arabisch Schiereiland dan wordt de toepasbaarheid van de Koran groter: “Als je een term als ‘ongelovigen’ uit een Koranvers niet meer alleen laat slaan op specifieke, vijandige Mekkaanse polytheïsten, maar toepast op alle niet-moslims overal en altijd, dan krijgt zo’n vers opeens veel meer betekenis voor het hier en nu.”
Geweld
Islamitische geleerden zijn door de tijd heen op verschillende manieren met gewelddadige passages uit de Koran omgegaan. “Vanwege de veelkleurigheid van de islam en de diversiteit aan Koranverzen over de omgang met anderen was het voor elk van deze geleerden mogelijk om een min of meer steekhoudende argumentatie op te bouwen over waarom geweld in bepaalde situaties niet of juist wel was toegestaan.”
ISIS
Volgens Wagemakers is het met de islam van ISIS niet anders. ISIS interpreteert de bronnen in een context van oorlog en conflict waarin geweld genormaliseerd wordt en – vanuit ISIS’ perspectief – zelfs wenselijk is. “Het is in het belang van ISIS om – in de context waarin zij fungeert – de handvatten die de islamitische traditie biedt voor het gebruik van geweld aan te grijpen en uit te buiten, net zoals andere moslimgeleerden dat voorheen met andere intenties, in andere richtingen en bij andere onderwerpen deden.”
Maar, concludeert Wagemakers, “het zou een miskenning zijn van de veelkleurigheid van de islam, de afkeuring van ISIS door verreweg de meeste moslims en de dynamiek van de islamitische bronnen en traditie, om het gedrag van deze ene organisatie te vereenzelvigen met de islam als geheel.”