In memoriam: Jeroen van der Hage (1935-2021)

Louk Conrads en Jeroen van der Hage
Louk Conrads en Jeroen van der Hage (rechts)

Op 19 januari 2021 is dr. Jeroen van der Hage op 85-jarige leeftijd overleden. Jeroen was vanaf de begintijd van het IMAU (toen nog IMOU) in de late jaren 60 en vroege jaren 70 een markant docent en onderzoeker die bekend stond om zijn originaliteit in zijn onderwijs en onderzoek naar meteorologische en ecologische verschijnselen.

Altijd keurig in het pak, met stropdas, stond Jeroen aan de wieg van het experimentele onderzoek van het IMAU. Zijn vindingrijkheid was schier eindeloos: met behulp van minimale middelen ontwikkelde hij de meest uiteenlopende experimentele opstellingen en sensoren om metingen te doen aan de groei van wolkendruppels (in een vrieskist), de actinische stralingsflux in gewassen en in de hogere atmosfeer (met een vlieger), en zeewind op het strand van Terschelling. Hij was het type briljante wetenschapper dat tegenwoordig moeilijk tot bloei zou komen; het is nu immers bijna riskant om je bezig te houden met vragen als (Van der Hage, 1996): waarom leven er geen insecten in de zee?

Jeroen van der Hage was ook een inspirerend docent die de toenmalige doctoraalopleiding Meteorologie en Fysische Oceanografie (MFO) mede vorm heeft gegeven met vakken als Fysische Meteorologie en Grenslaagmeteorologie. Daarnaast ontwikkelde en doceerde hij het vak Ecologische Fysica aan biologen. Voor het onderwijs en studievoorlichtingsdagen ontwikkelde hij demonstratieopstellingen, zoals een bak met gekoelde/verwarmde gekleurde vloeistof op een langzaam draaiende platenspeler waarmee hij prachtige golfpatronen tevoorschijn toverde die model staan voor de grootschalige circulatie in de atmosfeer.

Jeroen had een hekel aan bureaucraten en managers omdat hij zag dat het wetenschappelijk onderzoek, vooral aan het eind van zijn carrière, steeds meer werd bepaald door mensen met weinig verstand van en waardering voor de wetenschap. Niettemin had hij grote waardering voor de leiderschapsstijl van Will de Ruijter, die hij bij het 45-jarig jubileum van het IMAU in 2011 met een memorabele speech in het zonnetje zette. Naast zijn werk was Jeroens grote hobby het restaureren van oldtimers. Daarmee kwam hij ook regelmatig naar het Princetonplein, maar niet voordat hij het wegdek had 'geproefd' om te controleren dat er de nacht ervoor geen pekel was gestrooid die de prachtige klassiekers zou laten roesten.

Op 20 november 2003 nam Jeroen van der Hage afscheid van het IMAU middels een colloquium, een paar jaar na zijn officiële pensionering. Bij die gelegenheid beschreef Hans Oerlemans hem als een 'laterale denker', en dat omschrijft zijn kleurrijke loopbaan als onderzoeker en docent aan het IMAU misschien wel het beste.

Wij wensen Kitty en andere nabestaanden veel sterkte in het verwerken van dit verlies.

 

Michiel van den Broeke, Aarnout van Delden en Marcel Portanger

 

Geraadpleegde bronnen

Van Delden, A. J., 2003: Jeroen van der Hage neemt afscheid, Meteorologica 4/2003, 23-24.

Van der Hage, J. C. H., 1996: Why are there no insects and so few higher plants, in the sea? New thoughts on an old problem, Functional Ecology 10, 546–547.