IJsverlies Antarctica in 10 jaar tijd verdrievoudigd
Door smeltende ijskappen stijgt ook zeespiegel steeds sneller
Antarctica verliest steeds sneller steeds meer ijs. In de afgelopen 10 jaar is het ijsverlies verdrievoudigd van 75 naar 219 miljard ton per jaar. Hierdoor stijgt ook de zeespiegel steeds sneller. Dit blijkt uit een combinatie van metingen van 24 internationale onderzoeksgroepen. De resultaten van deze studie verschijnen donderdag 14 juni in het wetenschappelijke tijdschrift Nature. E茅n van de vijf onderzoeksleiders is prof. Michiel van den Broeke van de Universiteit Utrecht.
Voor de publicatie in Nature werden gegevens over Antarctica gecombineerd die in de afgelopen 25 jaar verzameld zijn door 24 onderzoeksgroepen. Op basis hiervan is voor heel Antarctica de verandering in de ijsdikte en de massa van het ijs bepaald. Hieruit blijkt dat de afgelopen 10 jaar het ijsverlies is verdrievoudigd, tot gemiddeld 219 miljard ton per jaar in de periode 2012-2017.
In 茅茅n generatie
Door het ijsverlies van Antarctica is de zeespiegel in 25 jaar wereldwijd gemiddeld gestegen met 7,2 mm. Waarvan 3 mm, 40 procent, in de afgelopen vijf jaar. 鈥淗et ijsverlies schommelt door variaties in sneeuwval per jaar, maar de grote lijn is heel duidelijk. En dat in 茅茅n generatie. Dat is niet niks鈥, vindt Van den Broeke, hoogleraar Polaire Meteorologie aan de Universiteit Utrecht.
Kantelpunt
Want het versneld afsmelten en de gevolgen daarvan kunnen op zeker moment een kantelpunt bereiken. Van den Broeke: 鈥淗et Klimaatakkoord van Parijs streeft daarom naar het beperken van de opwarming van de aarde tot maximaal 2掳C. Het is niet duidelijk of dit voor Antarctica genoeg is. We kunnen nu nog niet precies voorspellen wat de maximale temperatuurstijging is waarbij we dit kantelpunt kunnen voorkomen.鈥
Complexe relaties
Om het toekomstig smeltgedrag van Antarctica te voorspellen is een accuraat model nodig van de uiterst complexe interacties tussen oceanen, atmosfeer en ijskappen. 鈥淶o'n model is er nog niet, maar daar wordt momenteel wereldwijd hard aan gewerkt鈥, aldus Van den Broeke.
Grootste ijsverlies
Uit het donderdag verschenen onderzoek blijkt het grootste ijsverlies dat van de immense Pine-Island Gletsjer en de nabijgelegen Thwaites Gletsjer op West Antarctica te zijn. Omdat de rotsbodem onder deze gletsjers onder zeeniveau ligt en afloopt naar het binnenland, is de stroming van deze gletsjers instabiel, wat het ijsverlies verder versnelt.
Koudste plek op aarde
Voor de koudste plek op aarde, het gigantische Oost-Antarctica, is nog geen ijsverlies aangetoond. De groep van Van den Broeke laat zien dat de sneeuwval daar de aflopen decennia constant is gebleven, terwijl ook de ijsstroming vooralsnog stabiel lijkt. Maar vanwege de grote uitgestrektheid van Oost Antarctica zijn de onzekerheden groot. 鈥淓n een procent verandering in de massa van de Oost Antarctische ijskap betekent al een verandering van een halve meter in de zeespiegel. Dus het is belangrijk om dit gebied heel goed in de gaten te houden.鈥
Dit onderzoek is medegefinancierd door onder meer het en het van NWO en maakt deel uit van het interdisciplinaire onderzoekprogramma Pathways to Sustainability van de Universiteit Utrecht
Publicatie
'鈥
Betrokken onderzoekers van de Universiteit Utrecht zijn Michiel van den Broeke, Bert Wouters, Melchior van Wessem, Brice No毛l en Willem Jan van de Berg, van het Instituut voor Marien en Atmosferisch onderzoek (IMAU).
Nature, 14 juni 2018, DOI 10.1038/s41586-018-0179-y.
Lees meer
鈥淭ijdens de metingen liepen we soms in ons thermisch ondergoed鈥
Hoe is het om op expeditie naar Antarctica te gaan? Mark Eijkelboom, technicus bij het IMAU, was twee jaar geleden met onderzoekers Jan Lenaerts (toen UU, nu 木瓜福利影视 of Colorado) en Stef Lhermitte (toen KU Leuven, nu TU Delft) voor het installeren en onderhouden van de wetenschappelijke meetapparatuur.
F枚hnwind doet sneeuw op Antarctica ook 's winters smelten
NOS-weerman Peter Kuipers Munneke is ook onderzoeker bij het IMAU. Onlangs ontdekte hij samen met collega's dat zelfs in de winter op sommige plaatsen op Antarctica af en toe zo warm is dat sneeuw van gletsjers smelt. Door deze 'f枚hnwind' ontstaan zelfs meren van smeltwater.
1997 was 鈥榯ipping point鈥 voor ijskappen aan de rand van Groenland
Een aantal IMAU-onderzoekers die ook meewerkten aan deze Nature-publicatie, ontdekten dat het 'kantelpunt' voor ijskappen aan de rand van Groenland al in 1997 is bereikt. Het ijsverlies versnelt daardoor en is in feite onomkeerbaar geworden.
Mysterieuze 鈥榢rater鈥 op Antarctica blijkt aanwijzing voor kwetsbare ijsplaat
Begin 2016 werd een mysterieuze krater gespot op de Koning Boudewijn-ijsplaat in Oost-Antarctica. Dit bleek niet, zoals sommigen dachten, een meteorietinslag. Voormalig IMAU-onderzoeker Jan Lenaerts (nu 木瓜福利影视 of Colorado), ontdekte samen met collega's dat het een ingestort meer was, een teken dat Oost-Antarctica kwetsbaarder is dan gedacht.