Houvast voor duurzame vernieuwers. Vier perspectieven op transitiedenken en doen.
White paper
In heel Nederland gaat het deze week over de transitie naar een circulaire economie. Tijdens de Nationale Conferentie op maandag sprak demissionair staatssecretaris Stientje van Veldhoven over een ‘kantelpunt’. En op de talloze online evenementen die volgden in het teken van de Week van de Circulaire Economie 2021, klinkt de roep om systeemverandering steeds luider.
Transitie, kantelpunt, systeemverandering… begrippen die niet alleen deze week te horen zijn maar steeds vaker opduiken, bijvoorbeeld in strategieën van overheid en bedrijfsleven. En niet alleen in het kader van de circulaire economie maar ook als het gaat over energievoorziening, mobiliteit of landbouw.
De transitiewetenschap – ook wel ‘transitiedenken’ genoemd – is bezig aan een opmars. Deze maatschappelijke verandertheorie vindt steeds meer weerklank bij vernieuwers met een duurzaamheidsmissie bij de overheid, het bedrijfsleven of non-gouvernementele organisaties (NGO’s). En dat is niet zo gek want de opgaven van deze tijd – klimaatverandering, ongelijkheid, uitputting van grondstoffen – zijn groot en complex en vragen om een andere manier van denken en doen. De transitiewetenschap biedt houvast. Enerzijds door te helpen uit te zoomen en daarmee maatschappelijke systemen beter te overzien en te begrijpen. Anderzijds door in te zoomen en praktische handvatten te bieden: wat kun je op welk moment het beste doen (of laten) om duurzame verandering op gang te brengen of te versnellen?
Vergelijking van vier Nederlandse perspectieven op transitiedenken en doen
Inmiddels zijn er vanuit verschillende Nederlandse kennisinstellingen verschillende perspectieven ontstaan op transitiedenken en doen. Het blijkt dat het niet altijd duidelijk is wat de verschillen in theorie en (praktische) benadering zijn tussen hen. Hoe vertalen de wetenschappers het ‘transitiedenken’ naar ‘transitie doen’? Hoe verhouden ze zich tot elkaar? Welke verschillen en overeenkomsten zien we? Waarin vullen ze elkaar aan?
, een netwerk van wetenschappers en ondernemers, heeft het initiatief genomen dit te verduidelijken. Prof. dr. Marko Hekkert, hoogleraar dynamiek van innovatiewetenschappen van het Copernicus Institute for Sustainable Development aan de Universiteit Utrecht, is een van de auteurs van dit white paper, samen met auteurs van DRIFT, Nyenrode Business Universiteit, NewForesight en Wageningen ľ¹Ï¸£ÀûÓ°ÊÓ & Research.
White paper
, inclusief bijlage met lessen uit de transitiepraktijk van Jacqueline Cramer.