ľ¹Ï¸£ÀûÓ°ÊÓ

Klimaatadaptatie in steden: hoewel gemeentes vaak wel ambitie en intentie hebben om maatregelen te treffen om steden klimaatbestendig te maken, schort het nog vaak in de uitvoering. Wat kan het proces tot uitvoering van klimaatadaptatiemaatregelen tegenwerken of juist stimuleren? Een team wetenschappers van de Universiteit Utrecht vond mogelijk antwoorden.

Klimaatadaptatiemaatregelen worden steeds vaker meegenomen in stedelijke vernieuwing, bijvoorbeeld als de riolering vervangen moet worden, maar het is meestal niet de voornaamste reden om een straat open te gooien, vertelt Mandy van den Ende, promovendus aan de Universiteit Utrecht en hoofdauteur van de . Zij onderzocht voor het paper drie gemeentes die onlangs kleinschalige maatregelen voor het klimaat troffen.

Geen verantwoordelijke

Eerder onderzoek heeft gewezen op de barrières die het meenemen van klimaatadaptatiemaatregelen in stedelijke vernieuwing vaak verhinderen, zoals een gebrek aan formele verantwoordelijkheid voor klimaatadaptatie. Maar ondanks deze barrière worden er hier en daar wel degelijk maatregelen uitgevoerd. In plaats van naar dit soort ‘statische barrières’ te kijken, wilden de onderzoekers de mate van uitvoering van klimaatadaptatie maatregelen juist verklaren aan de hand van meer generaliseerbare processen, of ‘mechanismen’.

Als er geen beleid is, wordt klimaatadaptatie meestal niet geprioriteerd in uitvoeringsprojecten.

Een voorbeeld van een hinderend mechanisme is dat een gebrek aan vastgesteld beleid voor klimaatadaptatie op gemeentelijk niveau er vaak voor zorgt dat er een stuk minder gebeurt. Klimaatadaptatie overstijgt verschillende domeinen en gemeentelijke afdelingen voelen zich niet altijd verantwoordelijk. En als er geen beleid is, wordt klimaatadaptatie meestal niet geprioriteerd in uitvoeringsprojecten, legt Van den Ende uit. Dat kan ervoor zorgen dat het ondergeschoven wordt door andere prioriteiten als infrastructuur en wonen, waar wel beleid voor is.

Ook worden plannen afgehouden vanwege terughoudendheid van gemeentelijke afdelingen voor het onderhoud van een maatregel. Leg je bijvoorbeeld openbaar groen verlaagd aan voor waterberging, dan moet die berm ook schoongehouden worden, en je hebt kans dat er in het gras geparkeerd wordt. Dan ontstaat weerstand vanuit die gemeentelijke afdelingen.

Hard maken voor klimaatadaptatie

Wat kan er dan voor zorgen dat ambities wél waargemaakt worden? Wat zijn de mechanismen die de boel wel in gang zetten? Volgens het onderzoek kan een ‘adaptatieambassadeur’, een verantwoordelijke die zich echt hard maakt voor klimaatadaptatie, een uitkomst bieden. Zo iemand kan er ook voor zorgen dat er beter samengewerkt wordt tussen gemeentelijke afdelingen, in plaats van ‘ieder voor zich’.

De onderzoekers concluderen dat het zou helpen als klimaatadaptatie uiteindelijk toch in beleid wordt vastgesteld. Wat we nu dus vaak zien is dat klimaatadaptatie ‘per ongeluk’ meegaat in stedelijke vernieuwing. Dat is al een stap in de goede richting, maar als het een prioriteit wordt in beleid, kan er nog meer gedaan worden omdat je dan niet afhankelijk bent van externe gebeurtenissen. Aan de andere kant zorgt een gebrek aan beleid dat er meer ruimte is om te experimenteren en te innoveren, waar nu nog gebruik van kan worden gemaakt.

Publicatie

Mandy A. van den Ende, Heleen L.P. Mees, Dries L.T. Hegger & Peter P.J. Driessen (2022) Mechanisms influencing mainstreaming of adaptation in spatial development: case studies in three Dutch municipalities, Journal of Environmental Planning and Management, DOI: