Het Expertisecentrum Literair Vertalen bestaat 20 jaar
Het viert zijn 20-jarig bestaan. Het centrum, waarvan de Universiteit Utrecht één van de partners is, is al sinds zijn beginjaar gehuisvest in het Transcomplex van de universiteit. Wat begon met de organisatie van een zomercursus voor vertalers, is uitgegroeid tot dé plek waar (beginnende) literair vertalers in en uit het Nederlands terecht kunnen voor persoonlijke begeleiding, bijscholing en informatie over alle aspecten van het vertaalvak.
Ruim 2200 vertalers begeleid
Door de jaren heen zijn ruim 2200 vertalers in meer dan 40 vertaalrichtingen begeleid. Zij namen deel aan cursussen, studiedagen of volgden een individueel traject. Meer dan 280 vertalers werkten aan een vertaalproject naar keuze onder begeleiding van een ervaren vertaler in het kader van een of . Daarnaast wordt de kennis van het ELV toegankelijk gemaakt voor vertalers wereldwijd door middel van de .
Bijzonder is dat in alle onderwijsvormen ook veel aandacht uitgaat naar de zakelijke kant van het vertaalvak, zoals het verwerven van de vaardigheden om jezelf te presenteren, aan vertaalopdrachten te komen en van het vertalen je beroep te maken. Zo vormt het ELV de brug van de opleiding naar het werkveld.
Dankzij het ELV staan literaire vertalers er niet alleen voor aan het begin van hun carrière.
Wetenschappelijk verankerd
Zoals bestuursvoorzitter bij gelegenheid van het jubileum: “Beginnende literaire vertalers staan er gelukkig niet alleen voor en ze weten dat elke vorm van professionalisering bij het ELV wetenschappelijk verankerd is.” Ze verwijst hierbij naar de samenwerking van universiteiten en culturele instellingen die ten grondslag ligt aan het ELV: het is een partnerschap van de Taalunie, de KU Leuven en de Universiteit Utrecht, in samenwerking met Literatuur Vlaanderen en het Nederlands Letterenfonds.
Economische en maatschappelijk waardering
Hoewel er voor vertalers steeds meer interessante opleidingsmogelijkheden, talentontwikkelingstrajecten en podia zijn, blijft de economische en maatschappelijk waardering een punt van zorg in het vakgebied. Zoals onlangs in een werd vastgelegd, is er de afgelopen decennia al talloze keren aan de bel getrokken. In 2019 bracht het ELV het vertaalpleidooi uit, waarin de kwetsbare financiële positie van literair vertalers als een van de grote belemmeringen voor een bloeiende vertaalcultuur in Nederland en Vlaanderen werd gezien.
Zichtbaarheid van de literair vertaler
In de jubileumperiode van het ELV, die van start ging op 30 september (Internationale Dag van de Vertaler), staat dan ook de zichtbaarheid van de literair vertaler centraal. Literair vertalers zijn voor de doorsnee lezer weinig zichtbaar. Je ziet ze niet op het boekomslag vermeld en ze worden in recensies en op andere plekken maar weinig genoemd, terwijl juist zij het mogelijk maken dat lezers een boek tot zich kunnen nemen in hun eigen taal. Meer aandacht zorgt ervoor dat lezers zich bewuster zijn van het feit dat iemand maanden- of soms jarenlang gewerkt heeft om een unieke editie van het werk in de nieuwe taal te scheppen. Als het belang van vertalers meer aandacht krijgt, kan dat hun positie verbeteren.
Jubileumactiviteiten
Het ELV organiseert tot 5 november, het einde van de jubileumperiode, verschillende activiteiten rond dit onderwerp. Allereerst is er de online campagne . Met deze hashtag kunnen sociale media-gebruikers vertellen over een vertaald boek dat ze lazen, inclusief vermelding van de vertaler. Daarnaast zijn er verschillende evenementen. Op maandag 25 oktober organiseren we een met vier vertalers. Ook is er een online lezingenreeks, die afgesloten wordt met een (2 november) voor meer aandacht voor het vertaalvak.
Medewerkers van het ELV
Op dit moment zijn de medewerkers van het ELV: Anne Lopes Michielsen, Anne Sluijs, Koen Boelens, Sander Grasman en Gea Schelhaas (ö徱Բٴǰ). Eva Wissenburg is wetenschappelijk medewerker namens de Universiteit Utrecht en Haidee Kotze zit vanuit de UU in het bestuur.