Gerard ’t Hooft ontvangt de Niels Bohr Institute Medal of Honour 2016
Hoogleraar Theoretische Fysica en Nobelprijswinnaar Gerard 't Hooft is bekroond met de Niels Bohr Institute Medal of Honour 2016 voor zijn baanbrekende werk op het gebied van zwarte gaten, quantumzwaartekracht en quantumveldentheorie. De Medal of Honour is ingesteld door het Niels Bohr Instituut (Universiteit van Kopenhagen) om eer te betuigen aan personen die een uitzonderlijke bijdrage hebben geleverd aan natuurkundig onderzoek.
“Gerard 't Hooft is een van ‘s werelds grootste levende natuurkundigen,” aldus Charlotte Fløe Kristjansen, hoogleraar Theoretische Deeltjesfysica en Kosmologie aan het Niels Bohr Instituut. “Hij is een groot denker en zijn werk heeft een bijzondere invloed gehad op de natuurkunde. Het is vrijwel onmogelijk om een wetenschappelijk artikel over theoretische hoge-energiefysica te vinden waarin zijn naam niet voorkomt, aangezien veel belangrijke concepten naar hem zijn vernoemd, zoals ’t Hooft-monopolen, ’t Hooft-operatoren en de ’t Hooft-limiet. Veel van zijn ideeën vormen de basis van concepten in de moderne natuurkunde, zoals de renormalisatie van kwantumveldentheorie en het holografisch principe.”
Goede vrienden
Charlotte Fløe Kristjansen vertelde dat Gerard ‘t Hooft een goede vriend is van het Niels Bohr Instituut, dat hij vele malen heeft bezocht voor lezingen en seminars. Ondanks zijn internationale faam en tal van prijzen en onderscheidingen maakt hij altijd tijd voor evenementen aan het Niels Bohr Instituut. Zelfs toen hij net de Nobelprijs voor de Natuurkunde had ontvangen in 1999 en iedereen vocht om zijn aanwezigheid, koos hij voor het Niels Bohr Instituut, waar hij bij die gelegenheid de eerste lezing gaf in de reeks van Niels Bohr Lectures.
Vanwege deze nauwe band met het Niels Bohr Instituut en om het belangrijke wetenschappelijke werk van ‘t Hooft te eren, heeft hij de Niels Bohr Institute Medal of Honour 2016 ontvangen.
“Niels Bohr was een buitengewoon gezaghebbende en invloedrijke onderzoeker van de atoomtheorieën rond de eerste helft van de 20e eeuw,” vertelt ’t Hooft. “Een medaille waar zijn naam aan verbonden is betekent dan ook veel voor een theoretisch fysicus. Niels Bohr, werkzaam in Kopenhagen, was degene die voor het eerst een atoommodel formuleerde dat veel kon verklaren omtrent de gedragingen van atomen. Daarmee werd hij een van de grondleggers van de moderne kwantummechanica.”
Ambitieuze jongensdromen
Als jongen had Gerard al ambitieuze toekomstdromen. Toen een leraar hem vroeg wat hij wilde worden als hij later groot was, antwoordde hij, “een man die alles weet” – toen hij acht jaar oud was. Hij had “professor” willen zeggen, maar hij was het woord vergeten. Wat hij eigenlijk bedoelde was “wetenschapper” – iemand die de geheimen van de fundamentele natuurwetten ontrafelt. Ondanks zijn jonge leeftijd was het niet zo’n gekke wens, want hij had een Nobelprijswinnaar en een aantal hoogleraren in de familie. Het zat dus in zijn genen en in zijn omgeving. Zijn vader werkte als ingenieur bij de marine met grote cruiseschepen en hij dacht dat een zoon die zo geïnteresseerd was in natuurverschijnselen ook wel ingenieur zou willen worden, maar Gerard protesteerde: “Die dingen zijn al ontdekt door anderen. Ik wil de natuur verkennen en nieuwe dingen ontdekken.”
En dat is wat hij deed. Gerard ‘t Hooft werd natuurkundige. Hij studeerde aan de Universiteit Utrecht en zijn grote wens was om te werken met wat hij beschouwde als het hart van de fysica, de elementaire deeltjes. Als student schreef hij een paper over Yang-Mills theorieën. Hij vond de theorieën elegant en uniek, maar ze werden ook beschouwd als nutteloos, omdat ze deeltjes beschreven die niet bestonden in de natuur. Aan het begin van zijn promotie richtte hij zich op de rol van Yang-Mills theorieën in elektrozwakke interacties.
Eremedaille
“Het proefschrift van Gerard ’t Hooft leidde tot een doorbraak in het begrip van de Yang-Mills theorieën door de uitvinding van een procedure die bekend staat als renormalisatie, en voor dit werk ontving hij in 1999 de Nobelprijs voor de Natuurkunde voor het ophelderen van de quantumstructuur van elektrozwakke interacties in de fysica,” aldus Charlotte Fløe Kristjansen over Gerard ‘t Hooft.
“Ik heb al heel lang nauwe relaties met het Niels Bohr Instituut in Copenhagen, en neem graag van de gelegenheid gebruik daar weer eens een werkbezoek te brengen,” vertelde Gerard 't Hooft voor de receptie. Gerard ‘t Hooft ontving de Niels Bohr Institute Medal of Honour 2016 tijdens een ceremonie op 30 november 2016 aan het Niels Bohr Instituut in Kopenhagen.
Onder: Gerard ‘t Hooft (midden) in het historische Auditorium A, waar Niels Bohr zijn colleges gaf. Gerard ‘t Hooft gaf hier een lezing voor de onderzoeksgroep Theoretische Deeltjesfysica en Cosmologie. De groep had Gerard ‘t Hooft voorgedragen voor de Niels Bohr Medal van dit jaar. In de tijd van Bohr was het gebruikelijk om populaire theoretische presentaties te belonen met trompetgeschal en impopulaire lezingen kapot te schieten met een speelgoedkanon. (Foto: Ola Jakup Joensen)
