Experience mapping: veelbelovende methode bij versterken veerkracht kinderen

Foto van Tamás Martos en Viola Sallay
Tamás Martos en Viola Sallay

Aan de hand van een getekende plattegrond maakt Experience Mapping het onzichtbare zichtbaar, waardoor ouders en kinderen diepe gesprekken kunnen voeren. Dynamics of Youth verwelkomt Hongaarse gezondheidspsychologen en familietherapeuten  en van de Universiteit van Szeged, dankzij het Erasmus Staff Mobility Program. De twee onderzoekers vertellen tijdens hun bezoek alles over Experience Mapping: een methode die zowel in therapie als in onderzoek wordt ingezet. De methode is veelbelovend en een inspiratiebron voor jeugdonderzoekers van de UU en het UMCU.

Experience mapping

Een belangrijke methode die Martos en Sallay gebruiken in zowel onderzoek als in familie therapie is experience mapping. Bij experience mapping wordt gevraagd aan de deelnemer om een plek te tekenen, waar hij of zij veel tijd spendeert, bijvoorbeeld zijn of haar huis. De tekening mag aangekleed worden met details, zoals meubels. Aan de hand van de tekening vraagt de onderzoeker naar specifieke situaties van de deelnemer. Hoe voelde hij/zij zich op die plek? Wat gebeurde er? Waar waren andere personen op dat moment in het huis? Hoe reageerden die? Hoe kwam dat over?

Bouwen in plaats van tekenen

Kaartjes met vragen erop van Emoth

Trots laten de onderzoekers zien: een bordspel achtig pakket, met kaartjes die samen kamers kunnen vormen, meubels in de vorm van fiches en gekleurde kubusjes die personen voorstellen. Het is een bouwpakket waarmee families met elkaar het huis gaan bouwen, in plaats van alleen tekenen. Om het gesprek op gang te helpen liggen er kaartjes met vragen op tafel. “Zodra dit pakket op tafel ligt, ontstaat er een speelse coöperatieve sfeer.

Therapie en onderzoek

Sallay en Martos zijn allebei naast onderzoeker ook werkzaam als familietherapeut. De methode is behulpzaam in beide praktijken. “Het maakt het onzichtbare zichtbaar,” noemt Sallay. “In therapie wordt de tekening in groepsverband besproken. Hier is de therapeut dan wel de leider van het gesprek, maar alle familieleden luisteren mee en spelen de situatie als het ware na op de plattegrond.” Binnen therapie geeft experience mapping dus een handreiking voor familieleden om te realiseren hoe bepaalde gebeurtenissen of uitspraken effect hebben op een ander. In een onderzoekssetting neigt experience mapping meer naar een diepte-interview, waarbij de getekende plattegrond een leidraad vormt voor het gesprek.

Kinderen

Het onderzoek van de twee Hongaarse psychologen focust vooral op de veerkracht van ouders. Maar deze methode lijkt ook een veelbelovende voor kinderen. Sallay geeft aan dat tijdens de familie therapie sessies kinderen al enthousiast aan de slag gingen met de plattegronden. “Kinderen zijn blij als ze actief iets mogen doen, zoals tekenen. We hebben heel wat tekeningen van kinderen liggen, het zou mooi zijn als dit vertaald zou worden naar onderzoek.” Heidi Lesscher, community chair van Thriving & Healthy Youth is enthousiast: “Het is echt een speelse manier van onderzoek doen. Met deze methode vertellen kinderen misschien meer dan dat ze uit zichzelf zouden doen.” Ook vindt Lesscher de combinatie van kwalitatief en kwantitatief onderzoek doen veelbelovend: “Dat gebeurt nu nog weinig in Utrecht. DoY-onderzoekers werken al interdisciplinair. Verschillende methoden combineren is dus een logische volgende stap.” 

Het is echt een speelse manier van onderzoek doen. Met deze methode vertellen kinderen misschien meer dan dat ze uit zichzelf zouden doen.

Toekomstig onderzoek

Experience mapping is tot nu toe dus nog weinig gebruikt in onderzoek naar kinderen. Sallay denkt wel dat dit potentie heeft: “In therapie merken we al dat kinderen goed in staat zijn om hun krachten en zwaktes te beschrijven aan de hand van de plattegrond. Toekomstig onderzoek zou bijvoorbeeld chronisch zieke kinderen kunnen vragen om een kaart te tekenen van het ziekenhuis waar ze zijn. Waar voelde jij je blij? En trots? En waar was je verdrietig? Of voelde je je in paniek? Door deze interviews af te nemen bij een stuk of dertig veertig kinderen, kun je verbanden gaan leggen. Hiermee kan je belangrijke factoren van veerkracht en kwetsbaarheid van kinderen achterhalen.” Dankbaar kijken we terug op het bezoek van Sallay en Martos. Dynamics of Youth streeft naar (internationale) samenwerking. We kijken uit naar verdere samenwerking met de Universiteit van Szeged.

Zes jaar geleden openden Martos en Sallay het ‘’. Ze onderzoeken zowel relaties die mensen met elkaar hebben, als de relatie die mensen met hun omgeving hebben en andere factoren die de mentale gezondheid beïnvloeden. Eén van de stepping stones van het onderzoekslab is dat de methode kwantitatief en kwalitatief onderzoek combineert. Veel onderzoek heeft een kwalitatief aspect. Sallay licht toe: “Altijd als we onderzoek doen met chronisch zieke mensen, gebruiken we kwalitatief onderzoek. Dat is een manier om de behoeften van kwetsbare populatie te vinden en onder de aandacht te brengen. We willen ze een stem geven. ”