ľ¹Ï¸£ÀûÓ°ÊÓ

Onderzoekers van de Universiteit Utrecht, professor Seline Trevisanut, Dr. Frank Groothuijse en dr. Nikolaos Giannopoulos (allen verbonden aan het Utrecht Centre for Water, Oceans and Sustainability Law), gaan deelnemen aan een project om de bestaande Europese wetgeving en het beleid op het gebied van onze zeeën (Noordzee, Baltische Zee en Middellandse Zee) te evalueren. Ook zullen zij voorstellen doen om de wetgeving en het beleid consistenter te maken, teneinde de doelstellingen van de EU Green Deal voor de Europese zeeën te realiseren. Hun aandacht richt zich specifiek op de Nederlandse Noordzee, een gebied waar vaak tegenstrijdige claims en doelstellingen gelden (zoals transport, visserij, hernieuwbare en fossiele energie). De onderzoekers maken deel uit van een interdisciplinair consortium van onderzoeksinstellingen en universiteiten, geleid door het Norwegian Institute for Water Research (NIVA).

Het project gaat uit van de notie dat de EU in de loop der jaren regelgeving en complexe beheersystemen heeft ontwikkeld om ervoor te zorgen dat de zee en de kustgebieden van Europa in goede ecologische conditie blijven. Tegelijk is er vaak ook ander beleid van invloed op de zee, dat juist niet bijdraagt tot het oplossen van de problemen die zich er voordoen, maar dat - integendeel - op gespannen voet kan staan met beleid gericht op een goed zeemilieu. Dit geldt bijvoorbeeld voor het landbouw-, energie- of visserijbeleid, maar kan ook verband houden met diverse milieuregelgeving, die niet specifiek is ontworpen om het mariene milieu te beschermen.

Een andere uitdaging schuilt erin dat de relevante regels, uitvoeringsmechanismen en relevante actoren op verschillende bestuursniveaus spelen - van nationaal tot internationaal - en dat zij verdeeld zijn over verschillende sectoren. Dit model van multisectoraal bestuur van de zeeën op verschillende bestuursniveaus, leidt tot meerdere, elkaar overlappende (en soms tegenstrijdige) eisen en kan uitvoering van de Green Deal van de EU aanzienlijk op de proef stellen.

Naar een routekaart

Het CrossGov-project is bedoeld om meer kennis te vergaren over hoe de samenhang en de randvoorwaarden tussen overlappende EU-beleidslijnen en -wetgeving op marien gebied (of het gebrek daaraan) van invloed kunnen zijn op de verwezenlijking van de ambitieuze EU-doelstellingen op het gebied van klimaatneutraliteit, nul-emissie en bescherming en behoud van de mariene biodiversiteit, en om samen met een inclusief forum van belanghebbenden voorstellen te ontwikkelen voor een consistentere en efficiëntere governance van de oceanen. Het project streeft ernaar stappenplannen te ontwikkelen die kunnen leiden tot een betere naleving van de ambitieuze milieu-, klimaat- en economische doelstellingen van de EU en van haar relevante internationale verbintenissen.

Casestudy: duurzame hernieuwbare energie op de Noordzee

Naast het onderzoek naar de papieren werkelijkheid van formele Europese wet- en regelgeving, zal CrossGov ook de uitdagingen en kansen aangaande de praktische uitvoering van de wet onderzoeken. Daartoe is gekozen voor een aantal cruciale casestudies verspreid over verschillende Europese zeeën. Het UU-team zal actief betrokken zijn bij verschillende hiervan en zal een casestudy leiden over de ontwikkeling van duurzame hernieuwbare energie in de Noordzee, met een focus op het Nederlandse deel van dit gebied. 

Deze casestudy is met name van belang omdat het Nederlandse deel van de Noordzee tot de drukst bevaren zeegebieden rond de EU behoort (zie onderstaande afbeelding). Als uitwerking van een reeks wettelijke en beleidsinstrumenten ingesteld door de EU, plant de Nederlandse regering de ontwikkeling van grootschalige offshore windmolenparken en andere vormen van mariene installaties voor de opwekking van hernieuwbare energie. Tegelijkertijd moet Nederland voldoen aan zijn verplichtingen inzake het behoud van de mariene biodiversiteit, die voortvloeien uit internationale en EU-wetgeving, én streeft het naar de bevordering van een duurzame productie van vis, schaal- en schelpdieren. Tegen die achtergrond, en in de context van toenemende wetenschappelijke en technologische onzekerheid, is de allesoverstijgende uitdaging om een evenwicht te vinden tussen deze doelstellingen en de concurrerende belangen van diverse economische sectoren, milieu-ngo's en lokale gemeenschappen, en tot een duurzame oplossing te komen.