Erfenis zonder testament: Filosofische overwegingen bij de tien geboden
Maarten van Buuren en Hans Achterhuis
Wat moeten we in onze multiculturele samenleving met geboden als ‘Ik ben de Here uw God' en ‘Gij zult geen andere goden voor mijn aangezicht hebben'? Vallen zulke archaïsche voorschriften nog toe te passen of te herformuleren? In dit boek gaan Hans Achterhuis en Maarten van Buuren op zoek naar eigentijdse antwoorden op oeroude vragen. Bij alle tien geboden hebben ze gezocht naar inzichten van grote filosofen - van Spinoza tot Hannah Arendt - die de problematiek vanuit een onverwacht perspectief kunnen belichten.
De tien geboden zijn ‘een erfenis die ons zonder bijbehorend testament is nagelaten'. Vorige generaties dachten nog wel over zo'n testament te beschikken. Zij meenden in grote lijnen te weten hoe de geboden moesten worden uitgelegd en toegepast. Die zekerheid is ons moderne mensen uit handen geslagen. Wat moeten wij met voorschriften die duizenden jaren geleden zijn ontstaan in een tribale samenleving die totaal verschilt van de onze?
Door hun diepgang en eruditie weten de auteurs nieuwe dimensies in de tien geboden te openen, waardoor dit boek voor filosofisch en theologisch geïnteresseerde lezers een verrassende leeservaring zal zijn.
Echtbreken
"'Gij zult niet echtbreken' betekende in de tijd van ontstaan, zo'n zeven eeuwen voor Christus, iets heel anders dan nu. Destijds verwees het gebod naar een huwelijksmoraal waarin de vrouw het eigendom was van de man. In onze eigen tijd wordt het hoge percentage scheidingen veroorzaakt door onze neiging om het romantische liefdesideaal te projecteren op het huwelijk. We hebben hoge verwachtingen van onze man of vrouw, terwijl we zouden kunnen weten dat het liefdeshuwelijk in feite een contradictio in terminis is." – Maarten van Buuren
Begeren
"Het gebod 'Gij zult niet begeren' wil conflicten voorkomen. Het doet dit wel op een innerlijk tegenstrijdige wijze, omdat God zelf jaloers blijkt te zijn. Deze spanning in de tekst van de tien geboden verklaart ook waarom dit gebod het enige is dat onmogelijk kan worden opgevolgd. Dit betekent allerminst dat het niet relevant zou zijn voor de moderne consumptiemaatschappij waarin de begeerte vrij spel heeft gekregen." – Hans Achterhuis
Over de auteurs
is de schrijver van het spraakmakende boek Kikker gaat fietsen! over de omgang met zijn depressie, en van historische boeken zoals Een ruimte voor de ziel en De afrekening. Hij is emeritus hoogleraar moderne Franse letterkunde aan de Universiteit Utrecht en schrijft regelmatig over geschiedenis, kunst en literatuur voor De Groene Amsterdammer en NRC Handelsblad.
Hans Achterhuis is filosoof en theoloog en was de eerste Denker des Vaderlands (2011-2013). Zijn magnum opus Met alle geweld werd in 2009 onderscheiden met de Socrates Wisselbeker voor het beste, meest prikkelende filosofieboek van het jaar. Twee jaar later won hij nogmaals de beker, ditmaal voor De utopie van de vrije markt.
- Titel: Erfenis zonder testament. Filosofische overwegingen bij de tien geboden
- Auteurs: Hans Achterhuis en Maarten van Buuren
- Uitgever: , 2015
- ISBN: 9789047707585