Diverse stellingnames over Maarten Luther
Vandaag is het precies vijfhonderd jaar geleden dat Maarten Luther zijn 95 stellingen vastnagelde aan de kerkdeur van de slotkapel te Wittenberg, in de Duitse deelstaat Saksen- Anhalt. De column van prof. dr. Leonard Rutgers in het Financieele Dagblad gaat dan ook over deze invloedrijke reformator.
Rutgers geeft aan dat er onder wetenschappers niet alleen discussie is over de vraag wanneer de stellingen precies werden opgehangen. Sommigen twijfelen er zelfs aan of deze gebeurtenis überhaupt heeft plaatsgevonden. Duidelijk is wel dat de opstandige augustijner monnik met het formuleren van zijn stellingen, waarin hij onder andere de handel in aflaten binnen de rooms-katholieke kerk aan de orde stelde, een ware aardverschuiving teweegbracht in Europa.
Basis voor kapitalisme
Die aardverschuiving manifesteerde zich niet alleen op het religieuze vlak. Volgens de beroemde Duitse socioloog Max Weber (1864-1920) werd met de opkomst van het protestantisme ook de basis gelegd voor het kapitalisme. In diens opvatting ging deze omwenteling namelijk gepaard met het ontstaan van een geheel nieuw arbeidsethos. Daardoor nam Noordwest- Europa ten opzichte van de rest van de wereld vooral op commercieel terrein al snel een voorsprong.
Lezen over Luther
Rutgers tipt enkele boeken voor wie meer wil weten over Luther:
- Young Man Luther: A Study in Psychoanalysis and History van Erik Eriksons: Erikson beargumenteert dat Luthers rebellie tegen de kerk het gevolg is van een identiteitscrisis waarin Luther zich vooral tegen zijn vader wilde afzetten.
- Wortels van het antisemitisme van de Nederlandse Lutherkenner Heiko Oberman: Oberman brengt een ontluisterend beeld van Luther naar voren, vanwege diens enorme haat jegens het jodendom.
- Martin Luther, Renegade and Prophet van Lyndal Roper: Het hele leven van Luther komt voorbij, inclusief zijn opvattingen over de seksuele moraal — nog een terrein waarop hij de weg naar de moderne wereld insloeg.