ľ�ϸ���Ӱ��

Beleidsmakers gebruiken ecosysteemdiensten als focus voor natuurbehoud. De relaties tussen biodiversiteit en ecosysteemdiensten – diensten die ecosystemen aan de mens bieden, zoals watervoorziening, zuurstofproductie en koolstofvastlegging – worden al lange tijd onderzocht. Maar sommige onderzoeken naar ecosysteemdiensten in tropische bossen leveren tegenstrijdige resultaten op. Nieuw onderzoek aan het Copernicus Institute for Sustainable Development werpt licht op deze schijnbaar tegenstrijdige relaties. Hoewel de positieve relatie tussen biodiversiteit en koolstofopslag lijkt te kloppen, zijn relaties van biodiversiteit met andere ecosysteemdiensten nog grotendeels onduidelijk. Kunnen we natuur echt behouden wanneer ecosysteemdiensten worden beschermd?

“Het leek wel alsof elke gerapporteerde relatie op een andere manier was getest, bijvoorbeeld door verschillende methoden, aannames, of verschillende definities voor plantenbiodiversiteit te gebruiken,” vertelt Gijs Steur, promovendus aan het Copernicus Institute for Sustainable Development en hoofdauteur van de studie. "Toen ik de relaties begon te onderzoeken, belandde ik zowaar in een papieren jungle van verschillende resultaten, rapporten en een schijnbaar gefragmenteerde kennis, en het was erg moeilijk om alles te verbinden tot een begrijpelijke en complete verzameling."

Koolstofopslag ondersteunt de biodiversiteit

Zodoende voerde Steur een meta-analyse uit op deze papieren jungle. Steur en begeleiders Pita Verweij, René Verburg en Martin Wassen zagen dat er inderdaad een positieve relatie bestaat tussen biodiversiteit en koolstofopslag in tropische bossen. “We vonden bewijs dat bossen met een grotere hoeveelheid houtachtige plantensoorten ook hogere koolstofvoorraden bevatten, wat laat zien dat als we bossen met grote hoeveelheden koolstof beschermen, we ook een groot aantal plantensoorten beschermen,” legt Steur uit.

Steur heeft mogelijk een reden gevonden voor onderzoeken die een negatieve relatie of helemaal geen relatie laten zien tussen biodiversiteit en koolstofopslag: “De grootte van het onderzoeksgebied lijkt die relatie te beïnvloeden. Stel je voor dat je de relaties tussen biodiversiteit en ecosysteemdiensten op Europese eilanden bestudeert. Als je alleen naar de Nederlandse Waddeneilanden kijkt, vindt je waarschijnlijk andere relaties dan wanneer je bijvoorbeeld ook de Griekse eilanden meeneemt,” legt Steur uit. “Je kan niet zomaar al die gegevens bij elkaar gooien en ervan uitgaan dat je appels met appels vergelijkt. Het kan zijn dat de situatie op de Waddeneilanden totaal anders is dan die op de Griekse eilanden, ook al zijn het allemaal eilanden.” Als je alle eilanden meeneemt in een vergelijking wanneer de verschillen tussen die eilanden groot zijn, zou je geen relatie of een andere relatie kunnen vinden dan wanneer je ze apart zou vergelijken.

“Dit is ook precies wat er gebeurde in de onderzoeken die wij beoordeelden. Die studies die een ander resultaat rapporteerden, vergeleken meestal tropische bossen die ver van elkaar verwijderd waren. Totdat we onze meta-analyse uitvoerden, waren we ons relatief onbewust van het feit dat verschillen tussen tropische bossen zulke verschillende uitkomsten kunnen veroorzaken. Wat we hebben geleerd, is dat wanneer tropische bossen ver uit elkaar liggen, je ze apart moet bestuderen, of rekening moet houden met de verschillen in de analyse, om duidelijk te kunnen communiceren met beleidsmakers.”

Het volgende onderwerp op de agenda

Hoewel het een goed teken is dat Steur een overweldigende positieve relatie vond tussen biodiversiteit en koolstofvastlegging, betekent dit niet dat beleidsmakers nu in de luie stoel kunnen gaan zitten. Biodiversiteit heeft mogelijk niet een zelfde positieve relatie met andere ecosysteemdiensten. Het was moeilijker om conclusies te trekken uit rapporten over de diensten van de productie van hout en andere waardevolle bosproducten (bijvoorbeeld de palmnoten die worden gebruikt om eetbare en medicinale oliën te maken, zie foto), belangrijke diensten voor lokale gemeenschappen. “We hebben nauwelijks studies gevonden die de relaties van deze diensten met plantendiversiteit hebben onderzocht.” Of er verbanden zijn tussen de bescherming van deze twee ecosysteemdiensten en het behoud van de biodiversiteit is dus nog steeds onduidelijk, en dit is wat Steur gaat onderzoeken voor het vervolg van zijn promotietraject.

Publicatie: Steur, G., Verburg, R.W., Wassen, M.J., Verweij, P.A., 2020. Shedding light on relationships between plant diversity and tropical forest ecosystem services across spatial scales and plot sizes, Ecosystem Services, Volume 43, 101107, ISSN 2212-0416, .