"De overheid moet actiever aandeelhouder worden in bedrijven om duurzaamheid en strategische autonomie te bevorderen"
In het rapport "" adviseert de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) dat overheden sterker moeten overwegen aandeelhouder te worden van private ondernemingen, en actiever aandeelhouder kunnen worden in bestaande deelnemingen (bijvoorbeeld NS, KLM, Havenbedrijf Rotterdam N.V.) Staatsdeelneming kan duurzaamheid en strategische autonomie bevorderen. Als input voor dit rapport zijn Jasper Sluijs, Tessa Dool en Toon Meelen gevraagd een rapport te schrijven, dat de Rli gebruikt heeft in haar advies aan de regering.
"Waarom zijn windparken in de Nederlandse Noordzee in handen van staatsinvesteringsfondsen uit Noorwegen en Qatar, zonder dat de Rijksoverheid een rol speelt?", vraagt Jasper Sluijs zich af. Zijn onderzoek is gericht op het reguleren van staatsbedrijven en de rol van staatseigendom in duurzaamheidsopgaven. Samen met Toon Meelen en schreef hij in opdracht van de Raad voor de Leefomgeving (Rli) een advies.
"De overheid hoeft duurzaamheidstransities niet uit te besteden aan private bedrijven en buitenlandse investeerders: als eigenaar van onze bedrijven kan ze transities aanjagen", zegt Dool daarover. Toon Meelen en Tessa Dool waren tijdens het schrijven verbonden aan het Copernicus Instituut voor Duurzame Ontwikkeling van de Universiteit Utrecht. Dool werkt inmiddels bij de Wiardi Beckman Stichting, Toon Meelen werkt nog steeds aan de Universiteit Utrecht en doet onderzoek naar innovaties op het snijvlak van transport, energie en huisvesting.
Aanbevelingen
De aanbevelingen van de onderzoekers, in het kort:
- De overheid kan bij bestaande deelnemingen een actievere rol spelen om duurzaamheid te bevorderen. Cruciale voorwaarden hierbij zijn een functionerend rechtsstatelijk raamwerk en principes van goed bestuur
- Voor wind, zon en batterijen is een grotere mate van publieke deelneming wenselijk om projecten te versnellen en opbrengsten beter te verdelen. Betrokkenheid van het Rijk kan lokale versnippering te voorkomen. Voor windenergie op zee kunnen opties worden verkend waarbij meerdere landen aan de Noordzee samen aandeelhouder worden van windparken
- Voor warmtenetten is de omslag naar overheidsdeelneming vergevorderd. Overheidsdeelneming is risicovol vanwege technologische onzekerheden. Een publieke aanbieder die de alternatieve technologie, (warmtepompen) verhuurt is wenselijk
Veel media aandacht
Het advies van de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) kreeg veel media aandacht: