ľ�ϸ���Ӱ��

Verweringsprocessen op land en in de oceaan halen het broeikasgas CO₂ op een natuurlijke manier uit de lucht. Wetenschappers bestuderen de vele verschillende ‘CO₂-stofzuigers’ vaak apart van elkaar, zonder goed naar hun complexe wisselwerkingen te kijken. Een internationaal team van aardwetenschappers doorbreekt dit nu: in een nieuwe publicatie kijken ze naar die ‘stofzuigers’ in hun samenhang en naar de manier waarop ze op elkaar inwerken. Dit zogeheten verweringscontinuüm, dat kijkt van de hoogste bergtop tot de diepe oceaan, levert een veel completer beeld op van de processen die bepalen hoe snel een overschot aan CO₂ uit de lucht kan worden gehaald. Het onderzoek kan een nieuwe basis vormen voor technieken die verweringsprocessen kunnen versnellen.

Het type steen dat door wind en water wordt weggesleten, de verschillende chemische reacties waardoor stenen worden omgezet tot bodems: het is allemaal van invloed op de snelheid waarmee CO₂ op een natuurlijke manier uit de lucht wordt gehaald en in de bodem of in oceaanwater wordt opgeslagen. De effectiviteit van deze natuurlijke ‘CO₂-stofzuigers’ kon in het verleden echter flink schommelen, iets wat meer dan een eeuw lang vragen opriep bij wetenschappers.

�ձ���ɱ�����Բ������DzԳپ��Գ�ü��

Het idee om de talrijke chemische reacties van gesteenten en mineralen op land en in de oceaan als een groot geheel te gaan beschouwen – een verweringscontinuüm –  komt voort uit dit nieuwe onderzoek, gepubliceerd in Nature Geoscience, waaraan veel experts van verschillende disciplines bijdragen. “De belangrijkste conclusie is dat de verschillende verweringsprocessen op land en in de oceaan veel nauwer met elkaar zijn verbonden dan eerder gedacht. Het is bepalend voor de mate en de snelheid waarmee CO₂ uit de lucht wordt gehaald,” vertelt dr. Gerrit Trapp-Müller, onderzoeker aan het Georgia Institute of Technology en de hoofdauteur van het onderzoek, dat hij deed toen hij nog verbonden was aan de Universiteit Utrecht.

Uit eerder onderzoek bleek dat onder bepaalde omstandigheden de verweringsprocessen geheel tot stilstand kunnen komen – en soms zelfs kunnen omdraaien, waardoor oceaanwater CO₂ uitstoot in plaats van opneemt. “Als we de analogie van een stofzuiger voor deze situatie gebruiken: wanneer een stofzuiger te vol wordt, verliest deze aan vermogen en wordt hij minder efficiënt – en soms kan er zelfs stof weer terug de kamer in worden geblazen.”

Verminderen broeikaseffect

Vergeleken met de hoeveelheden CO₂ die door menselijke activiteiten worden uitgestoten, werken de natuurlijke processen die CO₂ uit de lucht halen relatief traag. Kan het onderzoek bijdragen om de natuurlijke CO_2-stofzuigers in ons voordeel te laten werken om de nog altijd toenemende hoeveelheden broeikassen in de atmosfeer te doen verminderen?

Versnelde verweringstechnieken kunnen zeker helpen bij het behalen van de klimaatdoelen van Parijs, om de opwarming van de aarde onder 2° Celsius te houden, denkt Trapp-Müller. Maar hij waarschuwt ook: “Wanneer verwering op een bepaalde plek versnelt kan dit gevolgen hebben voor de rest van de keten en de netto hoeveelheid koolstof die uiteindelijk wordt opgeslagen.” De auteurs waarschuwen dan ook voor onbedoelde gevolgen veroorzaakt door het bewust versnellen van verwering, maar bieden ook aanknopingspunten om nieuwe technieken te gebruiken.

Artikel

Gerrit Trapp-Müller, Jeremy Caves Rugenstein, Daniel J. Conley et al., ‘Earth’s silicate weathering continuum’, Nature Geoscience (2025),