Bas van Bavel: vermogensongelijkheid neemt toe door mondialisering
Oxfam-Novib en andere hulporganisaties luiden de noodklok over de kloof tussen arm en rijk in de hoop de aandacht te trekken van de politieke en zakelijke elite van de wereld die bijeenkomt in het Zwitserse Davos. In De Limburger vertelt prof. dr. Bas van Bavel (Economische en sociale geschiedenis) waarom hij vreest dat Oxfam-Novib nog lang zal moeten blijven demonstreren.
Gouden Eeuw
Acht superrijke mannen bezitten samen evenveel vermogen als 3,6 miljard straatarme mensen over de hele wereld. Van Bavel stelt dat er een parallel te trekken is met een andere tijd van gigantische en niet-gedeelde kapitaalgroei: de Gouden Eeuw. "De opbouw van enorme rijkdom in Holland ging toen ook ten koste van allerlei gebieden aan de rand van de Republiek", zegt de hoogleraar Transities van Economie en Samenleving. "Grote delen van Limburg, Noord-Brabant en Twente leefden in bittere armoede."
Iets soortgelijks zien we in de hedendaagse wereld. De rijkdom komt vooral terecht in de Verenigde Staten en Noordwest-Europa. Tegelijkertijd zien we ook in het Westen zelf een sterke toename van de ongelijkheid van vermogensverdeling, net als in de Gouden Eeuw. Het is maar een kleine groep die profiteert van het mondiale speelveld voor kapitaal.
Natiestaat en mondialisering
In de negentiende en twintigste eeuw kwam het antwoord op de ongelijkheid in de vorm van de natiestaat, in de vorm van een parlementaire democratie, een nationaal sociaal stelsel en een nationaal belastingsysteem. Het probleem van de huidige tijd is de mondialisering: vermogens ontsnappen makkelijk uit een nationaal systeem. Volgens Van Bavel zetten we momenteel geen stap vooruit in het inzetten van het mondiaal vermogensinkomen voor het algemene belang. "Sterker, we zetten stappen achteruit. Landen zijn juist in competitie met elkaar om kapitaal aan te trekken", signaleert Van Bavel tot slot. Oxfam-Novib blijft zich desondanks inzetten voor een menselijke economie en hoopt dat vermogensongelijkheid een thema wordt in de verkiezingscampagne.