Antibioticagebruik in dierhouderij neemt verder af

Rapport Autoriteit Diergeneesmiddelen (SDa) over antiobioticagebruik in 2019

Het gebruik van antibiotica in de kalver-, varkens-, rundvee- en vleeskuikensector daalde ten opzichte van 2018 met respectievelijk 11,3%, 8,2%, 4,9% en 2,2%. Het gebruik in de kalkoen- en konijnensector (gehouden voor voedselproductie) is hoog. De gegevens over de verkoop van antibiotica laten een daling zien van 16,1% ten opzichte van 2018. De daling ten opzichte van het door de overheid aangewezen referentiejaar 2009 bedraagt nu 69,6%. Dit staat in het nieuwe van de Autoriteit Diergeneesmiddelen (SDa) over het gebruik van antibiotica bij landbouwhuisdieren in 2019.

Het antibioticumgebruik in de kalversector is ten opzichte van 2018 met 11,3% gedaald. Dat is goed nieuws, constateert Dick Heederik, hoogleraar One Health gezondheidsrisicoanalyse en milieu-epidemiologie en voorzitter van het SDa-expertpanel. "Afgelopen jaren was de vermindering in antibioticagebruik in de kalversector beperkt. We zijn blij met de relatief grotere daling van afgelopen jaar." 

Gestage daling 

Het gebruik in de varkenssector is laag en daalt gestaag met afgelopen jaar een daling van 8,2%. Het gebruik in de rundvee- en vleeskuikensector vertoont de laatste vier jaar een relatief stabiel laag patroon. Ten opzichte van 2018 is het gebruik gedaald met 4,9% en 2,2%  voor respectievelijk de rundvee- en vleeskuikensector. Het gebruik in de kalkoen- en konijnensector (gehouden voor voedselproductie) is hoog. De geitensector werkt aan de invoering van een systeem voor monitoring van antibiotica, maar extra inspanningen zijn nodig om tot transparant antibioticumgebruik te komen.

Afgelopen jaren was de vermindering in antibioticagebruik in de kalversector beperkt. We zijn blij met de relatief grotere daling van afgelopen jaar

Het gebruik van de voor de volksgezondheid kritische antibiotica, zoals fluorochinolonen en derde en vierde generatie cefalosporinen, blijft in de meeste sectoren onverminderd laag. Het gebruik van de polymyxines (o.a. colistine) ligt onder de norm die de European Medicines Agency (EMA) hiervoor opgesteld heeft, maar neemt toe. De SDa doet een beroep op dierenartsen en dierhouders het gebruik terug te dringen.

Benchmarkwaarden voor aanvaardbaar gebruik

De WHO heeft in 2019 besloten de polymyxines in te delen bij de groep van de voor de volksgezondheid kritische middelen. De SDa vindt dat voor de polymyxines eenzelfde nul-streefwaarde moet gaan gelden als voor een aantal andere middelen in deze categorie. Vorig jaar presenteerde de SDa voor de diverse sectoren de benchmarkwaarden voor aanvaardbaar gebruik. Dit jaar worden de resultaten voor het eerst ten opzichte van deze benchmarkwaarden gepresenteerd. In de komende jaren zal aan de hand van deze benchmarkwaarden getoetst worden hoe het gebruik zich ontwikkelt. Het gebruik in de sectoren waar nog geen benchmarkwaarden voor aanvaardbaar gebruik afgegeven konden worden, wordt getoetst aan de al in 2018 vastgestelde actiewaarde. Aan de nieuwe benchmarksystematiek voor dierenartsen wordt op dit moment de laatste hand gelegd.

Aandacht voor structureel hoog verbruik

De SDa dringt er bij de sectoren en dierenartsen al jaren op aan de aandacht te richten op de bedrijven met een structureel hoog gebruik. De sectoren, waarvoor de SDa een aanvaardbaar gebruik van antibiotica heeft vastgesteld, werken op dit moment samen met de dierenartsen aan een plan gericht op het terugdringen van antibiotica op deze bedrijven. SDa-voorzitter Jos Werner: “Wij hebben er vertrouwen in dat de nieuwe aanpak gericht op bedrijven met een structureel hoog gebruik, zijn vruchten zal afwerpen. Dierhouders en dierenartsen werken daar hard aan en tegen de achtergrond van de vele uitdagingen waarmee de dierhouderij worden geconfronteerd, blijkt de aandacht voor dit dossier niet verminderd te zijn en dat is een verheugend resultaat”.