ľ¹Ï¸£ÀûÓ°ÊÓ

Per 1 september 2025 is Annemarie Drahmann benoemd tot hoogleraar bestuursrecht  aan de faculteit Recht, Economie, Bestuur en Organisatie van de Universiteit Utrecht. Door te werken aan rechtvaardig bestuursrecht probeer ik mijn steentje bij te dragen aan het herstel van vertrouwen van burgers in de overheid.

Een demissionair kabinet, verkiezingen op komst, felle discussies over asiel en migratie, over de oorlog in Israël en Palestina, over stikstof en landbouw. De verhouding tussen overheid en burger is gespannen. Een interessante tijd om hoogleraar bestuursrecht te zijn. Annemarie Drahmann voegt er nog wat aan toe: Er zijn tekorten op de arbeidsmarkt. Ook de overheid moet met minder personeel, geld en tijd werken. Tegelijkertijd wenst de burger een responsieve overheid, die meer oog heeft voor de rechtspositie van burgers. Gelukkig is daar de laatste jaren veel meer aandacht voor, maar ook de vrees dat dingen vastlopen als voor iedereen maatwerk moet worden geboden. Dat is een zoektocht naar balans, waarbij het belangrijk is te kijken naar de achterliggende waarde van bepaalde rechtsregels. Ik wil hier graag een bijdrage aan leveren.

Een integere overheid

De laatste jaren heeft Drahmann veel onderzoek gedaan naar een transparante en open overheid. is een voorbeeld van wetgeving die bij alle betrokkenen (zowel journalisten en burgers als ambtenaren die de wet moeten uitvoeren) vooralsnog tot teleurstelling heeft geleid: de overheid kan de beloftes uit de wet (actieve openbaarheid en snelle passieve openbaarheid) vooralsnog niet waarmaken. Een open overheid is van belang voor de democratische rechtsstaat. Het is dan ook van groot belang dat de uitvoering van de wet verbeterd wordt, bijvoorbeeld door verdere digitalisering. Tegelijkertijd roept die digitalisering ook weer nieuwe vragen op.

Een open overheid is van belang voor de democratische rechtsstaat

Ik kijk er naar uit om mijn onderzoek voort te zetten, maar ook om het te verdiepen en te verbreden.  Die transparante overheid hangt voor mij onlosmakelijk samen met een integere overheid. Dat raakt aan de daling in het vertrouwen dat burgers in de overheid en de politiek hebben. Door bij te dragen aan rechtvaardig bestuursrecht probeer ik mijn steentje bij te dragen aan het herstel van dat vertrouwen.
De Universiteit Utrecht staat bekend om zijn multi- en interdisciplinaire onderzoek, dus ik ben benieuwd naar nieuwe samenwerkingen. Waar kunnen we synergie creëren?

Activerend onderwijs, de wet in de praktijk

Ik kijk er ook naar uit om, zoals ik in Leiden ook deed, activerend onderwijs te geven. Met studenten die in colleges zelf met de stof aan de slag gaan en niet alleen vanuit boeken leren, maar met een casus uit de maatschappij. Ik ben zelf, voordat ik in de wetenschap ging werken, vijf jaar advocaat geweest. Daar heb ik nog steeds veel aan. De toepasbaarheid en uitwerking van wetten in de maatschappij, daar let ik nadrukkelijk op en dat kan ik studenten ook meegeven.

Er zijn hoopvolle ontwikkelingen in mijn vakgebied. De Toeslagenaffaire heeft veel bestuursrechtjuristen wakker geschud. Ik zie de laatste jaren dat er hard gewerkt wordt aan het verbeteren van de rechtspositie en rechtsbescherming van de burger. We zijn er nog niet. Zo liggen er een hoop goede ideeën om wetgeving, zoals de Algemene wet bestuursrecht, te verbeteren.

Ik zie de laatste jaren dat er hard gewerkt wordt aan het verbeteren van de rechtspositie en rechtsbescherming van de burger, maar we zijn er nog niet

Democratische rechtsstaat

Aan de andere kant ben ik bezorgd om onze democratische rechtsstaat. Die vraagt om goede wetgeving die de maatschappelijke problemen waar we voor staan oplossen én tegelijkertijd de grondrechten van álle burgers respecteert. Het is niet acceptabel dat de overheid zijn eigen regels niet naleeft. En dat soms wordt gesteld dat rechters niet zouden mogen ingrijpen als wetgeving in strijd zou komen met deze grondrechten of dat belangenorganisaties niet zouden mogen opkomen voor het algemeen belang (zoals de natuur) vind ik een zorgwekkende ontwikkeling.

Het is niet acceptabel dat de overheid zijn eigen regels niet naleeft

Balans tussen belangen

Annemarie Drahmann’s promotieonderzoek ging over de verdeling van schaarse vergunningen en subsidies. Een kwestie die in de gemeente Utrecht de afgelopen jaren. Drahmann: Overheden moeten deze vergunningen nu periodiek via een open procedure verdelen, waarbij alle ondernemers kans maken op deze vergunningen. Ik las vaak dat de gemeente dit deed ‘omdat het moest van Europa’ terwijl de achterliggende doelen, zoals het voorkomen van vriendjespolitiek, het bevorderen van gelijkheid onder ondernemers en het bieden van kansen aan nieuwe, jonge, innovatieve ondernemers niet genoemd werden. Ook hier zie je een spanningsveld tussen verschillende waarden, want de zittende ondernemers willen natuurlijk graag hun plek behouden en telkens nieuwe vergunningprocedures voeren, is ook gedoe. Ik vraag me dan af: hoe kunnen we door middel van het recht een balans vinden tussen al deze belangen?