ľ¹Ï¸£ÀûÓ°ÊÓ

De adolescentie staat bekend als een turbulente levensfase waarin jongeren zich tot volwassenen ontwikkelen. Voor de (mentale) gezondheid van adolescenten is het belangrijk dat zij sociale relaties vormen en onderhouden. Globale trends en ontwikkelingen in de 21e eeuw maken dit steeds uitdagender. Het rapport , waaraan onder anderen hoogleraar Jeugdstudies Catrin Finkenauer meewerkte, beschrijft een aantal van deze uitdagingen. De onderzoekers laten zien hoe globale trends in de 21e eeuw - klimaatverandering, gedwongen verhuizing, individualisering, nieuwe technologieën - van invloed kunnen zijn op de ontwikkelingen van adolescenten, hun relaties en (mentale) gezondheid.

Klimaatverandering

Een van de grootste uitdagingen van de 21e eeuw wordt gevormd door klimaatverandering. De effecten variëren van achteruitgang in de landbouw en afnemende biodiversiteit tot een stijgende zeespiegel en intensere hittegolven. Naast deze effecten bemoeilijkt klimaatverandering ook de vorming en het behoud van sociale relaties. Zo kan een beperkte oogst- en watervoorraad als gevolg van klimaatverandering sociale relaties op scherp zetten, omdat het de concurrentie tussen mensen verhoogt. Bovendien veroorzaken extreme weersomstandigheden ook angst, stress en onzekerheid, wat kan leiden tot een vermindering aan empathie en een verhoogde kans op conflict.  

Hoewel deze voorbeelden aantonen dat klimaatverandering sociale uitdagingen creëert, zijn er ook sociale kansen, zoals de toegenomen (internationale) sociale verbondenheid rondom de bezorgdheid over klimaatverandering. Denk hierbij aan de Zweedse scholier Greta Thunberg die in 2018 een solo-klimaatprotest hield door te staken van school. Haar actie werd al snel gevolgd door schoolstakingen van meer dan 20.000 adolescenten over de hele wereld.

Gedwongen verhuizing

Door een historische toename in conflict en geweld, maar ook als een gevolg van klimaatverandering, zijn steeds meer mensen gedwongen om hun woonplek te verlaten. Van deze mensen vormt de jeugd de meest kwetsbare groep. Zo heeft een groot gedeelte van hen te maken gehad met traumatische ervaringen voorafgaand aan of tijdens de migratie. Deze trauma’s kunnen de vorming van sociale relaties belemmeren, terwijl sociale relaties juist hard nodig zijn bij het herstel van de trauma’s. Daarnaast krijgen de meeste gedwongen ontheemden bij aankomst in een gastland te maken met complexe juridische systemen en voortdurende onzekerheid over verblijfsrechten. Deze voortdurende onzekerheid kan het vermogen om anderen te vertrouwen aantasten, waardoor de vorming en het behoud van sociale relaties verhinderd wordt.

Adolescenten kunnen geloven dat hulp vragen een teken van zwakte is

Toegenomen individualisme

De toename van welvaart, onderwijs, verstedelijking en technologie heeft een andere wereldwijde trend in gang gezet: individualisme. De toename van het individualisme is waardevol, omdat het bijdraagt aan de vrijheid van meningsuiting, de zelfexpressie en het streven naar gelijke kansen. Tegelijkertijd kan de wereldwijde toename van het individualisme ook een uitdaging vormen. Zo kan het evenwicht dat adolescenten ontwikkelen tussen onafhankelijk en onderlinge afhankelijkheid worden verstoord. Hierdoor kunnen adolescenten bijvoorbeeld gaan geloven dat hulp vragen een teken van zwakte is, zelfs wanneer zij geconfronteerd worden met persoonlijke ontberingen en psychische problemen.

Toenemend individualisme kan ook de motivatie van jongeren ondermijnen om zich te blijven inzetten voor hun relaties. Bijvoorbeeld wanneer relaties te maken krijgen met ontberingen (door ziekte) of moeite kosten (opoffering, vergeving). Jongeren kunnen dit gaan ervaren als een beperking van hun persoonlijke vrijheid. Daarbij komt dat nieuwe technologieën het gemakkelijker maken voor jongeren om nieuwe relaties te vinden en aan te gaan.

Nieuwe technologieën

Nieuwe technologieën, met name informatie- en communicatietechnologieën en sociale media, ontwikkelen zich snel en zijn steeds meer alomtegenwoordig. Aan de ene kant zijn deze nieuwe technologieën bevorderlijk voor sociale relaties. Ze bieden namelijk de kans om overal en altijd met anderen in contact te staan. Anderzijds is gebleken dat digitale communicatie ook uitdagingen met zich meebrengt. Zo heeft onderzoek aangetoond dat digitale communicatie minder troostrijk is dan face-to-face communicatie. Dit komt onder andere door het gebrek aan fysieke aanraking, waaronder knuffelen en vasthouden. Hoewel het mogelijk is om een knuffel-emoticon te sturen, heeft dit niet dezelfde intensiteit als een daadwerkelijke knuffel. Voor jongeren kan het daardoor een uitdaging zijn om de voordelen van de nieuwe technologieën te plukken en de bijbehorende uitdagen te beperken.

Zoals de beschreven voorbeelden laten zien, kunnen globale ontwikkelingen als klimaatverandering, gedwongen verhuizing, individualisering en nieuwe technologieën de sociale ontwikkeling van jongeren beïnvloeden en vormen. Het rapport Educating 21st Century Children heeft een begin gemaakt met deze analyse, maar toekomstig onderzoek is nodig om de invloeden beter in kaart te brengen en de veerkracht van jongeren te versterken.