ľ�ϸ���Ӱ��

Lange tijd vreesde men voor een grote aardbeving voor de kust van Zuid-Italië die de recente, dodelijke aardbevingen in de centrale Apennijnen kinderspel zouden doen lijken. Utrechtse aardwetenschappers hebben nu bepaald dat de kans hierop klein is. Ze publiceerden hun resultaten in .

De zwaarste aardbevingen vinden plaats op de plekken waar de ene aardplaat onder de andere schuift. Net iets ten zuiden van Italië, in de Ionische Zee, zit zo’n plek: de Calabrische subductiezone. Vaak gaat dat schuiven gepaard met veel weerstand tussen de twee aardplaten, met potentieel grote aardbevingen als gevolg. Het ontbreken van historische aanwijzingen voor een grote aardbeving in de Calabrische subductiezone kan twee dingen betekenen: óf de breuk zit al millennia vast en zal op een bepaald moment losschieten, wat resulteert in een aardbeving, óf de gesteenteblokken glijden soepel langs elkaar.

Lage weerstand

Met een dicht netwerk van GPS-metingen is het mogelijk te bepalen of tussenliggende breuken hoge of lage weerstand ondervinden. GPS-stations bevinden zich echter alleen op land, en een netwerk voor GPS metingen op de Middellandse Zeebodem is nog in ontwikkeling. Promovendus Nicolai Nijholt van de Universiteit Utrecht ontwikkelde daarom een fysisch model waarmee hij de metingen van minuscule vervormingen van de aardkorst kan verklaren. De resultaten laten grote verschillen zien in de weerstand op grote breukzones die bekend zijn in het gebied. “Dat de weerstand hoog is op breuken waar historische aardbevingen plaatsvonden, geeft vertrouwen in de resultaten”, vertelt Nijholt. “De weerstand op de Calabrische subductiezone was onbekend maar blijkt erg laag te zijn. Daarom is een flinke aardbeving hier onwaarschijnlijk.”

Makkelijk vervormbaar steenzout

De Afrikaanse plaat, waar de ondergrond van de Ionische Zee deel van uitmaakt, zinkt dus redelijk soepel onder Italië de aardmantel in. Een waarschijnlijke reden voor de lage weerstand is dat de Middellandse Zeebodem bedekt is met een dikke laag steenzout. Waarschijnlijk is steenzout ook in de onderzeese breukzone terecht gekomen; het is naar gesteente-maatstaven gemakkelijk vervormbaar en levert daarbij weinig weerstand.

“Ondanks dit goede nieuws moeten de bewoners van Zuid-Italië nog altijd toekomstige aardbevingen en zelfs tsunami’s verwachten”, waarschuwt Nijholt. “De weerstand op andere breuken blijkt hoog en de geschiedenis laat zien dat het slechts een kwestie van tijd is voordat de volgende natuurramp zich aandient.”

Publicatie

Nicolai Nijholt, Rob Govers en Rinus Wortel (2018), ‘On the forces that drive and resist deformation in the south-central Mediterranean: a mechanical model study’,