ľ¹Ï¸£ÀûÓ°ÊÓ

Op 15 februari verscheen een nieuwe column van prof. dr. Beatrice de Graaf (Geschiedenis van de Internationale Betrekkingen) op NRC.nl, waarin De Graaf op zoek gaat naar "een betere metafoor dan die van de machine om het geheel van staat en samenleving aan te duiden".

In 'De beeldspraak van de macht' vervolgt De Graaf haar over "de historische veranderingen in de beeldspraak van de macht". "Als we inderdaad accepteren dat dat soort metaforen morele containers zijn die de tijdgeest vangen en bijsturen, dan is het verzinnen van zo’n metafoor niet irrelevant", aldus De Graaf op NRC.nl. 

sociaal contract

Veel lezers zonden naar aanleiding van het stuk alternatieven in voor de metaforen van 'machine' en 'vader'. Voorstellen lopen uiteen van 'nieuwe slavernij' tot 'enantiodromie', maar De Graaf komt uiteindelijk uit bij het begrip 'sociaal contract': "Het is een mooi begrip, enigszins zakelijk, maar wel modern. Maar het is vooral een begrip dat meer dan de beeldspraak van de ‘machine’, of de ‘vader’, het gelijkwaardige karakter van de samenwerkende partijen benadrukt. Men gaat met elkaar een contract aan, om daar gezamenlijk beter van te worden. En de staat, dat is het product van wat die partijen met elkaar besluiten". 

autoriteit als product 

Belangrijk is dan wel dat de 'contracten' elkaar vertrouwen en op een solidaire manier met elkaar omgaan. "Staat, overheid en functionerend gezag zijn daarvan niet de bron, maar symptoom. Het begint ermee dat het in tijden van overspannen verwachtingen aan de overheid duidelijk moet zijn dat autoriteit het product is van hoe burgers met elkaar willen omgaan", aldus Beatrice de Graaf. 

beatrice de graaf

Beatrice de Graaf is historica en tevens verbonden aan Institutions for Open Societies, een interdisciplinair onderzoeksgebied van de Universiteit Utrecht gericht op de ontwikkeling en uitbouw van gezonde open samenlevingen, waar dan ook ter wereld.