ľ¹Ï¸£ÀûÓ°ÊÓ

Fredo Schotanus en Vitezslav Titl (U.S.E. en UUCePP) schreven een opinieartikel op over belastingontwijking bij overheidsinkoop. Zij waarschuwen voor dit probleem dat waarschijnlijk groot, wijdverbreid en structureel is:

'Mogelijk zonder het zich te realiseren kopen Nederlandse overheden voor miljarden in via leveranciers die belasting vermijden. Ongeveer 6 procent van de leveranciers van Nederlandse overheden blijkt namelijk vestigingen te hebben in belastingparadijzen.

Dit blijkt uit recent onderzoek naar onder andere 11.000 Nederlandse aanbestedingen dat is uitgevoerd door Petr Jansky en Miroslav Palansky van Charles ľ¹Ï¸£ÀûÓ°ÊÓ. Aangezien uit recent onderzoek van adviesbureau Significant volgt dat Nederlandse overheidsinkoop jaarlijks € 87 miljard bedraagt, betreft de totale potentiële omvang van overheidsinkoop via belastingparadijzen miljarden euro’s per jaar.

Het toegang geven van belastingvermijdende leveranciers tot overheidsopdrachten met miljarden euro’s aan waarde bijt met diverse maatschappelijke doelstellingen die overheden nastreven met hun inkoopfunctie. Zo zetten veel gemeenten zich in om aanbestedingen toegankelijker te maken voor het lokale mkb en sociale ondernemingen. Maar het is juist lastiger voor hen om overheidsopdrachten te winnen als zij moeten concurreren met (grote) ondernemingen die minder belasting betalen. Daarnaast krijgen leveranciers steeds vaker een grotere rol bij het realiseren van sociale doelstellingen die overheden nastreven. Ook dit bijt met het contracteren van belastingvermijdende leveranciers.

Opmerkelijk genoeg is er nauwelijks media- en Kameraandacht voor belastingvermijding in relatie tot overheidsinkoop. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld de aandacht voor de mondkapjesdeal, inkoop van coronatesten of buitenlandse bedrijven die met ongeoorloofde staatsteun oneerlijk concurreren. Dit zijn uiteraard ook belangrijke onderwerpen, maar de gevolgen van belastingvermijding voor overheidsinkoop zijn waarschijnlijk structureler, wijdverbreider en groter.

Er wordt gewerkt aan betere internationale afspraken over belastingen. Zo staan 130 landen, inclusief Nederland, de G20 en de OESO achter het plan voor een minimumbelastingtarief van 15 procent voor bedrijven. Ook zijn er voorstellen voor aanpassingen in de Europese aanbestedingsrichtlijnen en de introductie van een fair tax label. Dit is alleen een proces van de langere adem.

Vooruitlopend op betere internationale afspraken zijn in Spanje, Finland, Denemarken en Zweden al diverse pogingen gedaan om fair tax cities te creëren. Bijvoorbeeld door aan te geven geen zaken meer te doen met leveranciers die vestigingen hebben in een belastingparadijs. Ook in Nederland zijn er – nog grotendeels onbenutte – mogelijkheden voor het tegengaan van belastingvermijding via overheidsinkoop.

Maak allereerst op één openbare website zichtbaar welke leveranciers gebruik maken van vestigingen in landen die door Nederland worden beschouwd als belastingparadijzen. Ga met gecontracteerde leveranciers het gesprek hierover aan in het kader van het sociaal contract tussen overheid en leverancier. En vraag in aanbestedingen niet alleen expliciet uit wat een leverancier doet op het vlak van social return, wat vrij gebruikelijk is voor gemeenten, maar ook hoe eigendomsstructuren bijdragen aan de maatschappij.

Het met open data transparant maken van gedrag en het structureel uitvragen van specifieke onderwerpen als onderdeel van aanbestedingen leidt tot structurele wijzigingen bij leveranciers. Sociale en duurzame aanbestedingen laten dit al in enige mate zien. Totdat betere internationale belastingafspraken zijn gemaakt, pleiten wij dan ook voor meer aandacht voor belastingvermijding via overheidsinkoop. Hiermee kunnen al op de korte termijn structurele verbeteringen met betrekking tot het voorkomen van belastingvermijding in gang worden gezet bij leveranciers van de overheid.'